Katalizator to jeden z kluczowych elementów układu wydechowego, odpowiadający za oczyszczanie spalin z toksycznych związków chemicznych. Choć jego obecność jest niezbędna dla spełnienia norm emisji, zdarza się, że z powodu zużycia lub uszkodzenia katalizator zaczyna negatywnie wpływać na osiągi pojazdu. Wielu kierowców zauważa, że spadek mocy pojawia się wyraźnie tylko podczas jazdy pod obciążeniem – np. podczas przyspieszania, jazdy pod górę czy z pełnym obciążeniem auta. Skąd bierze się ten objaw i czy rzeczywiście katalizator może być jego przyczyną?
Jak działa katalizator?
Katalizator to ceramiczny lub metalowy wkład o strukturze plastra miodu, pokryty warstwą metali szlachetnych. Wysoka temperatura spalin umożliwia zachodzenie reakcji chemicznych, które neutralizują tlenki azotu, tlenek węgla i węglowodory. Katalizator nie powinien znacząco ograniczać przepływu spalin, jeśli jest sprawny.
Dlaczego uszkodzony katalizator powoduje spadek mocy?
Z czasem katalizator może ulec zatkaniu przez nagar, popiół lub stopienie wewnętrznej struktury. Wtedy staje się przeszkodą dla przepływu spalin, co prowadzi do wzrostu ciśnienia zwrotnego w układzie wydechowym. Efekt ten jest szczególnie odczuwalny podczas jazdy pod obciążeniem, gdy silnik generuje więcej spalin i potrzebuje sprawnego odprowadzania gazów.
Typowe objawy zatkanego katalizatora pod obciążeniem:
-
Wyraźny spadek mocy podczas przyspieszania
-
Trudności z osiąganiem wysokich obrotów
-
Szarpanie lub dławienie silnika przy mocniejszym wciśnięciu gazu
-
Brak problemów podczas pracy na biegu jałowym lub przy małym obciążeniu
Dlaczego spadek mocy pojawia się tylko pod obciążeniem?
Podczas spokojnej jazdy lub na biegu jałowym ilość spalin jest stosunkowo niewielka, więc nawet częściowo zatkany katalizator może jeszcze „przepuścić” odpowiednią ilość gazów. Jednak przy dużym obciążeniu silnik produkuje znacznie więcej spalin, a ograniczony przepływ przez katalizator powoduje gwałtowny wzrost ciśnienia w układzie wydechowym. To z kolei utrudnia opróżnianie cylindrów ze spalin, ogranicza dopływ świeżej mieszanki i prowadzi do spadku mocy.
Jak rozpoznać, że winny jest katalizator?
-
Brak mocy tylko przy mocnym przyspieszaniu lub pod górę
-
Silnik pracuje poprawnie na biegu jałowym i przy niskim obciążeniu
-
Pojawienie się kontrolki „check engine” i kodów błędów dotyczących wydajności katalizatora (np. P0420)
-
Nietypowe dźwięki z układu wydechowego (grzechotanie, stukanie)
-
Zwiększone zużycie paliwa
Co robić w przypadku podejrzenia zatkanego katalizatora?
W przypadku powyższych objawów warto wykonać diagnostykę komputerową oraz pomiar ciśnienia spalin przed i za katalizatorem. Jeśli różnica jest znaczna, katalizator wymaga czyszczenia lub wymiany. Ignorowanie problemu może prowadzić do poważniejszych usterek silnika i układu wydechowego.
Katalizator może powodować spadek mocy tylko przy obciążeniu, jeśli jest zatkany lub uszkodzony. Szybka diagnoza i naprawa pozwalają przywrócić pełną sprawność pojazdu i uniknąć kosztownych awarii.
