Sprężarka klimatyzacji, czyli kompresor, to serce całego układu chłodzenia w samochodzie. To ona odpowiada za cyrkulację czynnika chłodniczego i zapewnienie odpowiedniego ciśnienia niezbędnego do efektywnego chłodzenia wnętrza pojazdu. Wydaje się, że skoro sprężarka działa na zasadzie mechanicznego napędu i jest uruchamiana przez pasek osprzętu, to powinna funkcjonować niezależnie od tego, czy w układzie znajduje się czynnik chłodniczy. W praktyce jednak uruchamianie sprężarki w pustym układzie jest nie tylko niezalecane, ale może doprowadzić do jej poważnego uszkodzenia.
Głównym powodem, dla którego sprężarka nie powinna pracować bez czynnika chłodniczego, jest brak oleju smarującego. W układzie klimatyzacji olej nie jest podawany osobnym obiegiem, jak ma to miejsce w silniku, ale znajduje się razem z czynnikiem chłodniczym i krąży wraz z nim po całej instalacji. To właśnie dzięki obecności czynnika możliwe jest rozprowadzenie oleju do wnętrza sprężarki i innych elementów układu. Jeżeli czynnik zostanie całkowicie usunięty lub wycieknie, układ staje się suchy, a sprężarka pozbawiona smarowania.
W takiej sytuacji uruchomienie sprężarki prowadzi do pracy na sucho, co oznacza, że ruchome elementy wewnątrz niej – tłoki, wirniki, zawory – zaczynają się ścierać bez odpowiedniej ochrony. W bardzo krótkim czasie może dojść do przegrzania, zatarcia i trwałego uszkodzenia jednostki. Co gorsza, opiłki metalu powstałe w wyniku takiej pracy mogą rozprzestrzenić się po całym układzie klimatyzacji, zanieczyszczając przewody, skraplacz i parownik. Oczyszczenie takiego systemu wymaga wówczas gruntownego płukania i często wymiany wielu podzespołów.
Współczesne samochody wyposażone są w systemy zabezpieczające, które w większości przypadków zapobiegają uruchomieniu sprężarki w pustym układzie. Czujniki ciśnienia, zamontowane w instalacji, wykrywają zbyt niski poziom czynnika i wysyłają sygnał do sterownika klimatyzacji, który nie dopuszcza do załączenia sprężarki. W praktyce oznacza to, że kierowca może wcisnąć przycisk klimatyzacji, ale nie dojdzie do fizycznego zadziałania sprzęgła sprężarki. Jednak w starszych pojazdach lub w sytuacji uszkodzenia czujników, zabezpieczenia te mogą nie zadziałać, a sprężarka zacznie pracować, mimo braku czynnika.
Innym aspektem jest fakt, że nawet krótkotrwałe uruchomienie pustego układu, na przykład po niefachowej naprawie lub wymianie przewodu, może prowadzić do pogorszenia stanu technicznego sprężarki. Mechanik, który nie przeprowadzi próżniowania i napełnienia układu po montażu, ryzykuje nie tylko uszkodzeniem komponentów, ale również znacznymi stratami finansowymi dla właściciela pojazdu.
Podsumowując, sprężarka klimatyzacji nie powinna być uruchamiana przy pustym układzie, ponieważ jest to równoznaczne z jej pracą bez smarowania. Nawet krótkotrwała praca w takich warunkach może doprowadzić do poważnych uszkodzeń mechanicznych i konieczności kompleksowej naprawy całego systemu. W przypadku podejrzenia ubytku czynnika chłodniczego jedynym bezpiecznym rozwiązaniem jest diagnostyka i serwis klimatyzacji w profesjonalnym warsztacie.
