Kontrolka ciśnienia oleju to jedno z najważniejszych ostrzeżeń, jakie może pojawić się na desce rozdzielczej. Zazwyczaj kojarzy się ją z problemami typowo mechanicznymi – brakiem smarowania, niskim poziomem oleju, zużyciem pompy czy zapchanym filtrem. W rzeczywistości jednak jej zapalenie może również pośrednio wskazywać na usterkę jednego z bardziej zaawansowanych elementów współczesnego silnika, jakim jest fazator, czyli koło zmiennych faz rozrządu. Choć sama kontrolka nie informuje wprost o uszkodzeniu fazatora, istnieją sytuacje, w których problemy z jego działaniem mają ścisły związek z układem smarowania, a zapalenie się lampki oleju jest jednym z pierwszych sygnałów problemu.
Fazator jest urządzeniem hydraulicznie sterowanym, a jego działanie w ogromnym stopniu zależy od jakości i ciśnienia oleju silnikowego. W jego wnętrzu znajdują się precyzyjne kanały, komory i tłoczki, które pod wpływem oleju podawanego pod odpowiednim ciśnieniem przestawiają kąt położenia wałka rozrządu względem wału korbowego. Jeśli ciśnienie oleju w układzie spadnie, fazator nie jest w stanie się prawidłowo przestawić, może się zablokować lub pracować z opóźnieniem, co prowadzi do rozregulowania synchronizacji zaworów.
W sytuacjach, gdy ciśnienie oleju spada na tyle, że fazator nie działa poprawnie, komputer silnika może wykryć nieprawidłowe położenie wałka rozrządu i zapisać błąd synchronizacji faz. Może to skutkować przejściem w tryb awaryjny, spadkiem mocy lub nierówną pracą jednostki. Jeśli przy tym komputer zarejestruje również zbyt niskie ciśnienie oleju, zostanie zapalona kontrolka ciśnienia – ale nie jako bezpośrednie ostrzeżenie o awarii fazatora, lecz jako sygnał, że olej nie spełnia swojej roli w całym układzie, w tym również w układzie zmiennych faz.
Zdarzają się też sytuacje odwrotne – uszkodzony fazator, który nie przestawia się płynnie, może prowadzić do chwilowych przeciążeń w układzie hydraulicznym, przez co ciśnienie oleju w magistrali może chwilowo spaść poniżej dopuszczalnego poziomu. Choć rzadziej, to w niektórych konstrukcjach taka sytuacja może również spowodować zapalenie kontrolki ciśnienia, szczególnie jeśli równocześnie występują inne problemy, np. z napinaczem łańcucha rozrządu czy zaworem sterującym olejem.
Kolejną sytuacją, w której kontrolka oleju może wskazywać pośrednio na usterkę fazatora, jest zużycie lub zapchanie zaworu sterującego zmiennymi fazami rozrządu. Ten zawór odpowiada za kierowanie oleju do fazatora w odpowiednim momencie. Jeżeli ulegnie zapieczeniu, zabrudzeniu lub awarii, fazator nie działa prawidłowo, a ciśnienie w układzie może nie osiągać wartości wymaganych przez czujnik, co skutkuje pojawieniem się kontrolki. Tego typu usterka jest trudna do zdiagnozowania bez odpowiedniej wiedzy, ponieważ objawy są niespójne – czasem pojawia się nierówna praca, czasem spadek mocy, a czasem tylko sama kontrolka oleju, która znika po ponownym uruchomieniu silnika.
Warto też pamiętać, że problemy z ciśnieniem oleju mogą mieć wpływ nie tylko na fazator, ale również na hydrauliczne napinacze łańcucha, które w wielu silnikach pracują w tym samym obiegu. Niewłaściwe napięcie łańcucha może powodować przeskok lub nierówną pracę całego układu rozrządu, co tylko pogłębia zaburzenia synchronizacji i utrudnia prawidłowe działanie fazatora. W takim przypadku kontrolka oleju staje się sygnałem, że coś nie działa poprawnie w całym układzie hydraulicznym.
Podsumowując, kontrolka oleju nie informuje wprost o awarii fazatora, ale jej zapalenie może być pośrednim sygnałem, że fazator nie pracuje prawidłowo wskutek problemów z ciśnieniem lub jakością oleju. Awaria zaworu sterującego, zużycie elementów hydraulicznych, brudny olej lub uszkodzona pompa mogą prowadzić zarówno do niedomagań fazatora, jak i do zapalenia się tej kontrolki. Dlatego każde pojawienie się lampki oleju – nawet jeśli znika po ponownym uruchomieniu – powinno być traktowane poważnie, a diagnostyka powinna objąć nie tylko czujnik i poziom oleju, ale też cały układ zmiennych faz rozrządu.
