Manżeta przegubu, choć niewielka i pozornie mało znacząca, pełni kluczową rolę w układzie napędowym pojazdu. Jej zadaniem jest szczelne osłanianie przegubu homokinetycznego przed zanieczyszczeniami, wilgocią oraz utrzymanie smaru wewnątrz przegubu. Wydaje się, że element ten powinien trzymać się swojego miejsca bez żadnych problemów. Tymczasem w praktyce zdarzają się sytuacje, gdy manżeta zsunie się lub wręcz całkowicie spadnie z gniazda – i to właśnie podczas jazdy. Z pozoru drobna usterka może w krótkim czasie doprowadzić do poważnych konsekwencji.
Manżeta jest zazwyczaj wykonana z elastycznego tworzywa sztucznego lub gumy, które musi wytrzymać tysiące cykli rozciągania i zgniatania wynikających z pracy przegubu w zmiennym położeniu zawieszenia. Jej szczelność zapewniają specjalne opaski – metalowe lub plastikowe – które dociskają manżetę do gniazda przegubu oraz do wału półosi. Jeśli którakolwiek z tych opasek zostanie niewłaściwie założona, pęknie, poluzuje się lub zostanie usunięta przy wymianie smaru, może dojść do zsunięcia się manżety w czasie jazdy. Dzieje się to zazwyczaj wtedy, gdy auto pokonuje nierówności, wykonuje skręt przy dużym kącie lub zawieszenie pracuje w pełnym zakresie.
Kiedy manżeta spada, pierwszym objawem jest natychmiastowe rozchlapanie smaru. W przypadku przegubu zewnętrznego smar rozrzucany jest po nadkolu, feldze i oponie, tworząc charakterystyczne tłuste ślady. Kierowca może też zauważyć zapach przypalonego smaru, który trafia na rozgrzane elementy zawieszenia lub układu hamulcowego. Jeśli problem dotyczy przegubu wewnętrznego, smar może trafić na wydech, podwozie lub osłonę silnika. W ciągu kilku kilometrów dochodzi do szybkiego ubytku smaru, co skutkuje wzrostem tarcia i temperatury w przegubie.
Z każdą kolejną minutą jazdy bez manżety i smaru przegub zaczyna pracować w warunkach suchego tarcia. Kulki toczą się po metalowych bieżniach bez odpowiedniego poślizgu, co prowadzi do ich zatarcia, wyżłobienia kanałów, a nawet zablokowania przegubu. Objawia się to jako stukot, trzeszczenie, opór przy skręcie lub wibracje przy przyspieszaniu. Jeśli do wnętrza przegubu dostaną się piach, sól drogowa lub wilgoć, proces niszczenia zostaje dramatycznie przyspieszony.
Co gorsza, niektóre manżety odpadają w sposób całkowity – na przykład pękają wzdłuż lub odpadają razem z opaską. W takim przypadku przegub traci wszelką ochronę, a pojazd narażony jest na natychmiastową i trwałą awarię. W ekstremalnych przypadkach przegub może się zablokować podczas jazdy, powodując nagłą utratę napędu lub problemy z prowadzeniem auta, szczególnie na zakręcie.
Manżeta może też spaść z powodu błędu montażowego – na przykład użycia niewłaściwego smaru, który powoduje jej zsuwanie się z gniazda, albo zastosowania źle dobranej opaski zaciskowej. Zdarza się też, że gumowa manżeta zużywa się z wiekiem, staje się twarda i traci elastyczność, co sprzyja jej zsuwaniu w czasie pracy zawieszenia. Dlatego kontrola stanu manżet powinna być obowiązkowym elementem przeglądów okresowych, zwłaszcza jeśli pojazd ma już kilka lat lub był poddawany pracom przy zawieszeniu lub układzie napędowym.
Podsumowując – manżeta przegubu może spaść podczas jazdy, a jej utrata może prowadzić do szybkiej i kosztownej awarii przegubu. Objawy to rozbryzgany smar, tłuste plamy wokół kół, trzeszczenie i stuki przy skręcie. Jeśli zauważysz takie oznaki, nie należy zwlekać – jazda bez manżety oznacza ekspresowe niszczenie kluczowego elementu układu przeniesienia napędu. Szybka reakcja i wymiana uszkodzonej osłony to niewielki koszt w porównaniu do całkowitej wymiany przegubu lub półosi.
