Filtr cząstek stałych, czyli DPF, to jeden z najważniejszych elementów nowoczesnych układów wydechowych w silnikach wysokoprężnych. Jego zadaniem jest zatrzymywanie sadzy i innych cząstek stałych, które powstają w wyniku spalania oleju napędowego. DPF przyczynia się do ograniczenia emisji zanieczyszczeń i spełnienia coraz bardziej rygorystycznych norm ekologicznych. Mimo to wielu kierowców – szczególnie właścicieli starszych diesli – zadaje sobie pytanie, czy można legalnie usunąć ten filtr i jeździć bez niego. Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ale jedno jest pewne – usunięcie DPF-u ma poważne konsekwencje prawne, techniczne i środowiskowe.
Z formalnego punktu widzenia, w większości krajów Unii Europejskiej, w tym w Polsce, usunięcie filtra DPF z pojazdu zarejestrowanego do ruchu drogowego jest nielegalne. Auto wyposażone fabrycznie w filtr cząstek stałych musi go posiadać przez cały okres eksploatacji, a jego brak oznacza, że samochód nie spełnia homologacji. To z kolei oznacza, że nie powinien być dopuszczony do ruchu drogowego. Usunięcie DPF-u traktowane jest jako ingerencja w układ emisji spalin, a więc w element bezpośrednio wpływający na bezpieczeństwo i środowisko.
Z praktycznego punktu widzenia, usunięcie filtra DPF może skutkować problemami na badaniu technicznym. Diagnosta ma obowiązek sprawdzić, czy pojazd spełnia normy emisji i czy wyposażenie odpowiada deklaracji producenta. Coraz częściej stacje kontroli dysponują sprzętem diagnostycznym, który potrafi wykryć brak filtra – zarówno na podstawie parametrów pracy silnika, jak i fizycznego braku oporu w układzie wydechowym. W przypadku stwierdzenia usunięcia DPF-u diagnosta może odmówić wydania pozytywnego wyniku badania technicznego, co w praktyce oznacza, że pojazd nie może legalnie poruszać się po drogach.
Kolejną konsekwencją jest odpowiedzialność karna i finansowa. Zgodnie z przepisami, usunięcie lub wyłączenie z działania urządzeń służących do ograniczania emisji spalin może skutkować mandatem, a nawet grzywną administracyjną. W skrajnych przypadkach może dojść do zatrzymania dowodu rejestracyjnego i konieczności ponownej homologacji pojazdu – co wiąże się z dużymi kosztami i formalnościami.
Nie można też pominąć wpływu na środowisko. DPF spełnia bardzo ważną funkcję – usuwa z układu wydechowego mikroskopijne cząstki stałe, które są szczególnie szkodliwe dla zdrowia człowieka. Wdychanie sadzy, zwłaszcza w dużych miastach, zwiększa ryzyko chorób układu oddechowego, serca, a nawet nowotworów. Każde auto bez DPF-u emituje znacznie więcej zanieczyszczeń, co – pomnożone przez tysiące pojazdów – przyczynia się do pogarszania jakości powietrza i zdrowia publicznego.
Z punktu widzenia technicznego, usunięcie filtra DPF oznacza również konieczność ingerencji w oprogramowanie sterujące silnikiem. System zarządzający jednostką napędową stale monitoruje stan filtra i w razie wykrycia nieprawidłowości może przejść w tryb awaryjny. Dlatego po fizycznym usunięciu filtra konieczne jest jego „wyprogramowanie” – czyli zmodyfikowanie map sterujących, by komputer „myślał”, że DPF nadal jest obecny. To nie tylko nielegalne, ale również obarczone ryzykiem błędów, które mogą wpłynąć na pracę silnika, jego spalanie i żywotność.
Właściciele aut często decydują się na usunięcie DPF-u z powodu problemów z jego zapychaniem – szczególnie w przypadku jazdy miejskiej, częstych krótkich tras i braku możliwości przeprowadzenia pełnej regeneracji. W takiej sytuacji warto jednak rozważyć alternatywy: profesjonalne czyszczenie chemiczne lub hydrodynamiczne, wymianę na nowy lub regenerowany filtr, a także zmianę stylu jazdy, by umożliwić jego samoczynne wypalanie. Choć rozwiązania te wiążą się z kosztami, są legalne i nie narażają kierowcy na problemy podczas kontroli drogowej lub przeglądu.
Podsumowując – usunięcie filtra DPF z samochodu nie jest legalne i wiąże się z szeregiem konsekwencji, zarówno prawnych, jak i technicznych. Nawet jeśli auto po takiej operacji nadal jeździ i nie sprawia problemów na co dzień, to prędzej czy później pojawi się sytuacja, w której brak filtra zostanie wykryty. Zamiast ryzykować, warto poszukać rozwiązań, które pozwolą przywrócić sprawność DPF-u lub zapobiec jego zapychaniu, zachowując zgodność z przepisami i dbałość o środowisko.
