Napinacz paska lub łańcucha rozrządu to jeden z najważniejszych elementów odpowiedzialnych za utrzymanie właściwego napięcia w układzie napędu rozrządu. Bez względu na to, czy mamy do czynienia z silnikiem wyposażonym w pasek, czy w łańcuch, napinacz ma za zadanie eliminować wszelkie luzy powstające w trakcie pracy jednostki napędowej oraz kompensować naturalne zużycie i rozciąganie materiału. Wydawać by się mogło, że jego działanie jest natychmiastowe i niezależne od warunków uruchomienia silnika. W praktyce jednak zdarzają się sytuacje, w których napinacz zaczyna pracować z wyraźnym opóźnieniem po rozruchu, co może prowadzić do bardzo niepokojących objawów i, w skrajnych przypadkach, poważnych awarii silnika.
W wielu nowoczesnych silnikach stosowane są napinacze hydrauliczne, które wykorzystują ciśnienie oleju silnikowego do utrzymywania odpowiedniego naprężenia. Takie rozwiązanie ma wiele zalet, ponieważ umożliwia płynną i dynamiczną regulację napięcia, zależną od bieżących warunków pracy silnika. Jednak w momencie rozruchu, kiedy silnik jest jeszcze zimny, a ciśnienie oleju nie zdążyło się ustabilizować, napinacz może przez krótką chwilę nie działać w pełnym zakresie. Taki stan rzeczy objawia się najczęściej charakterystycznym klekotaniem, stukaniem lub szuraniem dochodzącym z okolic rozrządu bezpośrednio po uruchomieniu silnika. Po kilku sekundach, kiedy olej dotrze do napinacza i ciśnienie wzrośnie, dźwięk ustępuje, a silnik zaczyna pracować ciszej i bardziej stabilnie.
Tego rodzaju opóźniona reakcja napinacza hydraulicznego nie zawsze oznacza usterkę, zwłaszcza w jednostkach o dużym przebiegu, gdzie drobne ubytki ciśnienia na zimno są naturalnym skutkiem zużycia. Problem pojawia się jednak wtedy, gdy dźwięk utrzymuje się dłużej niż kilka sekund lub powtarza się coraz częściej, szczególnie po postoju, niezależnie od temperatury otoczenia. Wówczas należy podejrzewać zużycie samego napinacza, zapchanie jego kanałów olejowych lub ogólną degradację układu smarowania.
W starszych konstrukcjach stosowano często napinacze mechaniczne lub sprężynowo-hydrauliczne, które również mogą pracować z opóźnieniem, jeżeli ich mechanizm uległ zapieczeniu, zabrudzeniu lub uszkodzeniu. Sprężyna może nie rozwinąć pełnego nacisku natychmiast po uruchomieniu silnika, a element tłumiący ruch napinacza może działać z oporem. W takich przypadkach problem bywa trudniejszy do zdiagnozowania, ponieważ nie zawsze towarzyszą mu błędy komputerowe czy kontrolki ostrzegawcze. Objawy ograniczają się do hałasu, a czasem do nierównej pracy jednostki w pierwszych chwilach po odpaleniu.
Jeśli opóźniona praca napinacza dotyczy układu z paskiem rozrządu, ryzyko natychmiastowej awarii jest mniejsze, ponieważ pasek nie wymaga tak precyzyjnego smarowania jak łańcuch, a jego naprężenie jest utrzymywane w większym stopniu mechanicznie. Niemniej jednak w przypadkach, gdzie producent przewidział napinacz automatyczny z elementem hydraulicznym, również może dojść do opóźnionej reakcji w wyniku degradacji układu olejowego, szczególnie jeśli pasek napędza również pompę oleju lub wodną.
W sytuacji, gdy napinacz nie pracuje prawidłowo po rozruchu, należy również sprawdzić ogólny stan techniczny silnika, w tym jakość oleju, stan filtra, drożność kanałów smarowania oraz prawidłowe ciśnienie oleju. Wiele przypadków opóźnionej pracy napinacza to efekt zanieczyszczonego oleju, który nie spełnia już swojej roli, lub stosowania oleju o niewłaściwej lepkości, szczególnie zimą. Dodatkowo, w niektórych silnikach znane są przypadki fabrycznych wad konstrukcyjnych napinacza, które objawiają się właśnie jego ospałą reakcją, wymagającą późniejszej modyfikacji lub wymiany na nowszą wersję części.
Podsumowując, napinacz może rzeczywiście pracować z opóźnieniem po odpaleniu, szczególnie w silnikach wyposażonych w układ hydrauliczny. Choć czasowe opóźnienie może mieścić się w granicach normy, dłuższe lub powtarzające się problemy świadczą o zużyciu napinacza, braku ciśnienia oleju lub ogólnym zużyciu elementów rozrządu. Zlekceważenie tego objawu może prowadzić do przeskoczenia łańcucha lub paska, a w efekcie do kosztownych napraw silnika. Dlatego wszelkie dźwięki pochodzące z okolic rozrządu zaraz po uruchomieniu należy traktować poważnie i skonsultować z doświadczonym mechanikiem.
