Sonda lambda to jeden z najważniejszych czujników w układzie wydechowym nowoczesnego samochodu. Jej zadaniem jest pomiar zawartości tlenu w spalinach i przekazywanie tych danych do komputera sterującego silnikiem. Na podstawie sygnałów z sondy, sterownik precyzyjnie reguluje skład mieszanki paliwowo-powietrznej, co ma kluczowe znaczenie dla osiągów, zużycia paliwa, trwałości silnika oraz spełnienia norm emisji spalin. Nieszczelność przy sondzie lambda, choć bywa bagatelizowana, może prowadzić do poważnych zakłóceń w pracy silnika i układu wydechowego, a jej skutki są często trudne do zdiagnozowania bez dokładnej analizy.
Nieszczelność przy sondzie lambda najczęściej powstaje na skutek uszkodzenia lub zużycia uszczelki, niedokładnego dokręcenia sondy, korozji gwintu lub mechanicznego uszkodzenia gwintowanego gniazda w kolektorze wydechowym lub rurze wydechowej. W miejscu nieszczelności do układu wydechowego dostaje się powietrze z zewnątrz, co zaburza skład spalin w bezpośrednim otoczeniu sondy. Sonda lambda, zamiast mierzyć rzeczywistą zawartość tlenu w spalinach pochodzących z procesu spalania, zaczyna rejestrować mieszankę zafałszowaną przez dodatkowy tlen pochodzący z zasysanego powietrza.
Efektem tego są fałszywe wskazania mieszanki, które komputer sterujący interpretuje jako zbyt ubogą mieszankę paliwowo-powietrzną. W odpowiedzi na taki sygnał sterownik zwiększa dawkę paliwa, próbując przywrócić prawidłowe proporcje. W praktyce prowadzi to do powstania mieszanki zbyt bogatej, co objawia się wzrostem zużycia paliwa, spadkiem mocy silnika, nierówną pracą na biegu jałowym, zwiększoną emisją szkodliwych substancji oraz przyspieszonym zużyciem katalizatora i filtra DPF. W skrajnych przypadkach może dojść do zapalenia się kontrolki „check engine” oraz zapisania błędów dotyczących składu mieszanki lub nieprawidłowej pracy sondy lambda w pamięci sterownika.
Nieszczelność przy sondzie lambda może być szczególnie groźna w samochodach wyposażonych w dwa czujniki – przed i za katalizatorem. Fałszywe odczyty z jednej z sond prowadzą do błędnych korekt w pracy silnika, a także do nieprawidłowej oceny skuteczności działania katalizatora. Może to skutkować niezaliczeniem badania emisji spalin podczas przeglądu technicznego oraz koniecznością kosztownych napraw.
Objawy nieszczelności przy sondzie lambda bywają trudne do jednoznacznego zidentyfikowania, ponieważ mogą przypominać inne usterki układu paliwowego lub zapłonowego. Warto zwrócić uwagę na charakterystyczne syczenie lub świst w okolicach sondy, pojawiające się zwłaszcza podczas przyspieszania lub pracy silnika pod obciążeniem. Pomocne może być także użycie dymownicy lub specjalnego sprayu do wykrywania nieszczelności, które pozwalają precyzyjnie zlokalizować miejsce przedmuchu powietrza.
Podsumowując, nieszczelność przy sondzie lambda może powodować fałszywe wskazania mieszanki, prowadząc do poważnych zakłóceń w pracy silnika, wzrostu zużycia paliwa, emisji spalin oraz ryzyka uszkodzenia katalizatora i filtra DPF. Szybka diagnostyka i usunięcie nieszczelności to podstawa prawidłowego funkcjonowania układu wydechowego i bezproblemowej eksploatacji pojazdu.
