Padnięta, czyli uszkodzona lub zużyta turbosprężarka, może być jedną z przyczyn falowania obrotów silnika, zwłaszcza w nowoczesnych jednostkach wyposażonych w elektroniczny układ sterowania doładowaniem. Choć najczęściej falowanie obrotów kojarzy się z problemami z układem paliwowym, zapłonowym lub dolotowym, to w przypadku silników z turbo nie można wykluczyć wpływu niesprawnej turbosprężarki na stabilność pracy jednostki napędowej.
Jednym z podstawowych objawów uszkodzonej turbiny jest niestabilne ciśnienie doładowania. Jeśli wirnik turbo jest zużyty, łożyska mają nadmierny luz lub łopatki są uszkodzone, sprężarka nie jest w stanie utrzymać stałego ciśnienia powietrza dostarczanego do cylindrów. Skutkiem tego są wahania ilości powietrza w mieszance paliwowo-powietrznej, co bezpośrednio przekłada się na falowanie obrotów – silnik raz dostaje za mało, raz za dużo powietrza, a sterownik próbuje kompensować te zmiany, regulując dawkę paliwa i kąt zapłonu.
Kolejnym mechanizmem, przez który padnięta turbina może powodować falowanie obrotów, są nieszczelności w układzie dolotowym. Uszkodzona turbosprężarka często powoduje wycieki oleju do dolotu lub wydechu, a także powstawanie nieszczelności na połączeniach przewodów. Ucieczka sprężonego powietrza powoduje, że silnik nie otrzymuje odpowiedniej ilości tlenu, co prowadzi do niestabilnej pracy, szarpania i wahań obrotów, zwłaszcza na biegu jałowym lub przy delikatnym przyspieszaniu.
W skrajnych przypadkach uszkodzona turbina może generować błędy w sterowniku silnika, które powodują przejście jednostki w tryb awaryjny. Komputer ogranicza wtedy moc, zmienia parametry pracy i może wywołać falowanie obrotów jako efekt uboczny ochrony silnika przed dalszymi uszkodzeniami.
Falowanie obrotów spowodowane padniętą turbiną może być także wynikiem wtórnych problemów, takich jak zapchany intercooler (przez wycieki oleju z turbo), zabrudzone czujniki ciśnienia doładowania (MAP) lub masowego przepływu powietrza (MAF), a także uszkodzenia zaworu upustowego (wastegate) lub zaworu recyrkulacji powietrza (blow-off/DV). Każda z tych usterek zaburza prawidłową regulację ciśnienia doładowania i składu mieszanki, prowadząc do niestabilnej pracy silnika.
Warto pamiętać, że falowanie obrotów może mieć również inne przyczyny niezwiązane bezpośrednio z turbosprężarką, takie jak zabrudzone wtryskiwacze, nieszczelności w kolektorze ssącym, uszkodzony czujnik położenia wału korbowego, awarie przepustnicy czy problemy z układem zapłonowym. Dlatego w przypadku pojawienia się tego objawu niezbędna jest kompleksowa diagnostyka, obejmująca zarówno układ doładowania, jak i pozostałe elementy silnika.
Podsumowując, padnięta turbina może powodować falowanie obrotów poprzez niestabilne ciśnienie doładowania, nieszczelności w dolocie, wycieki oleju oraz wtórne uszkodzenia czujników i zaworów. W przypadku wystąpienia tego objawu w samochodzie z turbo warto jak najszybciej przeprowadzić diagnostykę układu doładowania oraz sprawdzić stan techniczny turbosprężarki, aby uniknąć poważniejszych awarii i kosztownych napraw.
