Przeguby homokinetyczne to niezwykle ważne elementy układu przeniesienia napędu w nowoczesnych samochodach, zwłaszcza tych z napędem na przednią oś. Ich zadaniem jest przenoszenie momentu obrotowego z półosi na koła w sposób płynny, niezależnie od kąta skrętu i pracy zawieszenia. Choć są to komponenty solidnie zaprojektowane i wytrzymałe, to jednak w skrajnych przypadkach mogą ulec awarii w najbardziej nieoczekiwanym momencie – w trakcie jazdy. I tak, przegub może się dosłownie rozpaść w czasie jazdy, choć nie zdarza się to często, a zwykle jest efektem długotrwałego zaniedbania objawów zużycia lub braku reakcji na widoczne uszkodzenia.
Aby zrozumieć, jak dochodzi do rozpadu przegubu, warto przypomnieć, z czego się on składa. Wewnątrz przegubu znajdują się bieżnie, kulki oraz kosz prowadzący, które pracują w kąpieli smarowej i pod osłoną zwaną manżetą. Gdy smar wycieknie na skutek pękniętej osłony lub obluzowanej obejmy, wnętrze przegubu zostaje narażone na zanieczyszczenia z drogi – piasek, wodę, błoto. Brak smarowania powoduje intensywne zużycie kulek oraz powierzchni bieżni. Pojawiają się luzy, metaliczne odgłosy, aż w końcu kulki mogą wyskoczyć ze swojego toru, co skutkuje całkowitym rozejściem się przegubu. W takim stanie pół oś przestaje przenosić napęd, a samochód zatrzymuje się lub traci możliwość jazdy.
Najczęściej do całkowitego rozpadu dochodzi w przegubach zewnętrznych, czyli tych, które są położone najbliżej koła i jednocześnie pracują w najbardziej wymagających warunkach – zarówno podczas skrętu, jak i przy ruszaniu czy hamowaniu silnikiem. Objawem, który powinien wzbudzić czujność kierowcy, jest charakterystyczne stukanie przy skręcie, głuche uderzenia przy ruszaniu oraz wyraźne drgania. Jeśli te sygnały są lekceważone, a przegub nie zostanie w porę wymieniony, może dojść do jego mechanicznego rozpadnięcia się. Niekiedy uszkodzony przegub potrafi całkowicie oddzielić się od piasty lub półosi, co powoduje natychmiastową utratę napędu na dane koło.
W czasie jazdy takie zdarzenie jest bardzo niebezpieczne – zwłaszcza przy większych prędkościach lub podczas wyprzedzania. Auto może gwałtownie stracić przyczepność jednej osi, zacznie ściągać na bok lub całkowicie odmówi dalszej jazdy. Oprócz utraty napędu, luźna pół oś może również uderzać w elementy zawieszenia, powodując dalsze uszkodzenia, a w najgorszym wypadku przebić skrzynię biegów, przewody hamulcowe lub inne podzespoły.
Warto zaznaczyć, że przegub sam z siebie bardzo rzadko rozpada się nagle i bez ostrzeżenia. Przeważnie przez dłuższy czas daje sygnały zużycia – stuki, wycieki smaru, trudności przy manewrowaniu. Ich ignorowanie to główny powód, dla którego dochodzi do tak dramatycznych awarii. Oględziny zawieszenia, kontrola stanu osłon przegubów oraz nasłuchiwanie nietypowych dźwięków podczas jazdy to podstawowe działania prewencyjne, które pozwalają na uniknięcie kosztownych i niebezpiecznych usterek.
Podsumowując – tak, przegub homokinetyczny może rozpaść się w trakcie jazdy, ale niemal zawsze jest to wynikiem wcześniejszego zaniedbania. Objawy nadchodzącej awarii są wyraźne i łatwe do wychwycenia, dlatego regularna kontrola i szybka reakcja na pierwsze symptomy pozwalają uniknąć poważnych problemów, utraty napędu i zagrożenia dla bezpieczeństwa.
