W samochodach osobowych przewody elektryczne pełnią funkcję systemu nerwowego – odpowiadają za przesyłanie sygnałów, zasilanie podzespołów oraz zapewnianie komunikacji między różnymi modułami. Choć z pozoru wyglądają na trwałe i odporne, w rzeczywistości są elementami narażonymi na działanie wielu niekorzystnych czynników, w tym właśnie wibracji i drgań. Przetarcie przewodów elektrycznych pod wpływem drgań to jeden z częstszych problemów występujących w starszych pojazdach, ale potrafi też zaskoczyć właścicieli nowych aut, szczególnie tych intensywnie eksploatowanych.
Zjawisko przetarcia przewodu polega na stopniowym ścieraniu się izolacji, a w skrajnych przypadkach również samego przewodnika, najczęściej w miejscu styku z elementem nadwozia, ostrą krawędzią blachy, uchwytem lub inną częścią mechaniczną. W samochodzie, który podlega ciągłym drganiom – czy to na skutek pracy silnika, pokonywania nierówności drogi, czy uderzeń zawieszenia – przewody mogą delikatnie przesuwać się względem swoich mocowań. Jeżeli nie są odpowiednio zabezpieczone taśmą izolacyjną, peszlem ochronnym lub gumowym przepustem, z czasem dochodzi do ich mechanicznego uszkodzenia.
Najbardziej narażone na takie problemy są wiązki prowadzone przez przegrody blaszane, np. przejścia z komory silnika do kabiny pasażerskiej, wiązki w drzwiach, klapie bagażnika oraz pod podłogą. Wystarczy niedopasowanie długości, brak obejmy mocującej lub źle dobrany promień zgięcia, by przy każdej zmianie położenia karoserii lub drzwi przewód ocierał się o metal lub plastikową krawędź. Problem ten często pojawia się w pojazdach, w których dokonywano modyfikacji elektrycznych – montażu dodatkowego oświetlenia, alarmu, radia czy kamery cofania – gdy przewody prowadzone są „na skróty” bez odpowiedniego zabezpieczenia.
Skutki przetarcia przewodu są różnorodne i zależą od miejsca oraz roli, jaką pełni uszkodzony obwód. W przypadku przewodu masowego może dojść do powstawania prądów błądzących, co objawia się niestabilnością działania elektroniki, miganiem kontrolek, spadkiem napięcia lub losowym restartem systemów pokładowych. Jeśli przetrze się przewód zasilający, może dojść do zwarcia – a to oznacza najczęściej przepalony bezpiecznik, brak zasilania konkretnego komponentu lub w skrajnych przypadkach ryzyko pożaru. Jeszcze groźniejsze są sytuacje, gdy dochodzi do przetarcia przewodów komunikacyjnych magistrali CAN – wtedy błędy potrafią być trudne do zdiagnozowania, pojawiają się komunikaty o awarii wielu systemów, a sam komputer sterujący nie jest w stanie poprawnie przetwarzać danych.
Rozpoznanie przetartego przewodu bywa trudne, szczególnie jeśli objawy są niespójne i pojawiają się okresowo – tylko przy drganiach, po deszczu, przy skręcie kierownicy czy zamknięciu drzwi. Często konieczne jest ręczne sprawdzenie podejrzanej wiązki, rozebranie tapicerki lub podszybia i dokładna inspekcja wizualna. Ułatwieniem może być obecność śladów przypalenia, nagrzania, a nawet rdzy w miejscu kontaktu przewodu z masą. Profesjonalni mechanicy stosują czasem kamery inspekcyjne lub detektory napięcia, ale najskuteczniejszym narzędziem nadal pozostaje multimetrowa kontrola ciągłości przewodu i rezystancji izolacji.
Aby zapobiec takim problemom, warto regularnie kontrolować stan wiązek, szczególnie w starszych samochodach lub po modyfikacjach. Dobrym nawykiem jest stosowanie peszli ochronnych, taśm izolacyjnych wysokotemperaturowych oraz fabrycznych mocowań i obejm, które ograniczają ruch przewodów względem karoserii. Z pozoru drobne przetarcie może bowiem stać się przyczyną poważnych usterek, unieruchomienia auta lub nawet zagrożenia bezpieczeństwa.
