Dziwne dźwięki dobiegające spod auta potrafią zaniepokoić nawet najbardziej doświadczonych kierowców. Szczególnie, gdy są to powtarzalne, głuche stuki lub pukania wyczuwalne w podłodze podczas ruszania, zmiany biegów albo nagłego dodania gazu. W takich sytuacjach wiele osób zadaje sobie pytanie, czy przyczyną mogą być luzy na wale napędowym – i choć nie zawsze jest to regułą, to rzeczywiście tego typu objawy bardzo często mają związek z układem przeniesienia napędu, a konkretnie z jego mechanicznym luzem.
Wał napędowy to kluczowy element w pojazdach z napędem na tył lub na cztery koła. Łączy on skrzynię biegów z mechanizmem różnicowym, a jego zadaniem jest przenoszenie momentu obrotowego na oś napędową. Zbudowany jest zazwyczaj z jednej lub dwóch rur połączonych przegubami krzyżakowymi albo przegubami elastycznymi i łożyskiem pośrednim, zwanym podporą. Jeśli którykolwiek z tych elementów ulegnie zużyciu lub obluzowaniu, wał przestaje pracować cicho i płynnie, a zaczyna dawać o sobie znać dźwiękami, które często przenoszą się bezpośrednio na karoserię i podłogę.
Najczęstszym źródłem stuków są zużyte przeguby wału, które przy każdej zmianie obciążenia – czyli przy ruszaniu, zmianie biegu czy gwałtownym dodaniu gazu – zaczynają pracować z opóźnieniem i przeskakują o ułamek milimetra, wydając przy tym charakterystyczne, głuche puknięcie. Dźwięk ten potrafi być dobrze wyczuwalny właśnie w podłodze, a czasem także na pedałach lub lewarku zmiany biegów. Często kierowcy opisują to jako „uderzenie w tunel środkowy” lub „strzał w podłogę”.
Drugim miejscem, w którym powstają luzy, jest podpora wału. To łożysko umieszczone w gumowej obejmie, które stabilizuje wał w jego środkowej części. Jeśli guma pęknie, zestarzeje się lub wyrobi, wał zaczyna się poruszać w sposób niekontrolowany, wpadać w wibracje i uderzać o obudowę lub sąsiednie elementy. W efekcie pojawia się odczuwalne dudnienie lub pukanie, zwłaszcza przy większym momencie obrotowym. W skrajnych przypadkach uszkodzona podpora może doprowadzić do oderwania się wału od mocowania, co grozi poważną awarią i utratą napędu.
Choć mniej oczywiste, luzy mogą pojawić się także na połączeniach flanszy wału z mechanizmem różnicowym lub skrzynią biegów. Poluzowane śruby lub zużyte wielowypusty sprawiają, że wał porusza się nieco swobodniej, co również przekłada się na hałas i odgłosy stuków. Tego typu awarie często mylone są z problemami zawieszenia, jednak ich lokalizacja, rytm i pojawianie się przy obciążeniu powinny nasunąć właściwe podejrzenia.
Warto też pamiętać, że objawy uszkodzenia wału mogą nasilać się w czasie – początkowo stuki pojawiają się tylko sporadycznie, na przykład przy ruszaniu z miejsca, z czasem jednak zaczynają towarzyszyć każdej zmianie prędkości i mogą przejść w ciągłe dudnienie przy wyższych obrotach. Zaniedbanie problemu może doprowadzić do zerwania wału, co stanowi nie tylko poważne zagrożenie mechaniczne, ale także bezpieczeństwa jazdy.
Podsumowując – pukanie w podłodze samochodu, szczególnie przy dynamicznych zmianach obciążenia, bardzo często wskazuje na luzy na wale napędowym lub w jego elementach pośrednich. Warto wtedy przeprowadzić kontrolę stanu przegubów, podpory, flansz oraz mocowań. Szybka reakcja pozwala uniknąć dalszych uszkodzeń i przywrócić komfort oraz bezpieczeństwo jazdy.
