Wielu kierowców, słysząc niepokojące dźwięki dochodzące z okolic skrzyni biegów, obawia się najgorszego – poważnej awarii przekładni, która może oznaczać wysokie koszty naprawy lub konieczność jej wymiany. Tymczasem nie zawsze źródłem hałasu jest sama skrzynia. W praktyce bardzo często winowajcą okazuje się zużyte koło dwumasowe, które generuje charakterystyczne odgłosy, mogące przypominać awarię wewnętrznych elementów przekładni. To mylące zjawisko może wprowadzić w błąd nawet doświadczonych użytkowników aut.
Koło dwumasowe to element, którego zadaniem jest tłumienie drgań skrętnych generowanych przez silnik. Składa się ono z dwóch części połączonych systemem sprężyn i tłumików, które mają za zadanie amortyzować nierówności pracy jednostki napędowej i ograniczać przenoszenie ich do skrzyni biegów. Gdy elementy tłumiące w kole dwumasowym ulegną zużyciu, zaczynają poruszać się z luzem, który skutkuje powstawaniem dźwięków przypominających grzechotanie, dzwonienie, stuki czy wibracje. Dźwięki te często lokalizują się w okolicach skrzyni biegów, co sprawia, że wiele osób błędnie identyfikuje problem jako uszkodzenie mechanizmu zmiany biegów lub synchronizatorów.
Hałas pochodzący od zużytej dwumasy pojawia się najczęściej na biegu jałowym, przy uruchamianiu silnika lub jego gaszeniu, a także przy niskich obrotach podczas jazdy. Wibracje mogą przenosić się na karoserię, pedał sprzęgła lub lewarek zmiany biegów. Przy zaawansowanym zużyciu może dojść do sytuacji, w której całe koło traci stabilność, a wewnętrzne elementy tłumiące dosłownie się rozsypują. Wtedy dźwięki stają się bardzo intensywne i towarzyszy im często pogorszenie płynności jazdy.
Skrzynia biegów jako taka jest elementem zamkniętym i nie generuje dźwięków przy normalnej pracy, o ile jej wewnętrzne komponenty są sprawne i odpowiednio smarowane. Dlatego też, gdy pojawia się hałas, a biegi nadal wchodzą płynnie, nie ma zgrzytów ani problemów z przełożeniami, warto w pierwszej kolejności skupić się właśnie na kole dwumasowym. Często podczas diagnostyki w warsztacie okazuje się, że skrzynia biegów jest w pełni sprawna, a wszystkie objawy wynikają z nadmiernego luzu lub awarii sprężyn tłumiących w dwumasie.
Dodatkową wskazówką może być zmiana natężenia hałasu po wciśnięciu pedału sprzęgła. Jeśli dźwięk znika lub znacznie się zmniejsza po rozłączeniu napędu, jest to wyraźna sugestia, że źródło problemu leży po stronie sprzęgła lub koła dwumasowego, a nie wewnątrz skrzyni. W niektórych przypadkach także łożysko oporowe może być winne hałasowi, jednak jego dźwięk najczęściej przypomina ciche wycie lub szum, a nie metaliczne stuki.
Podsumowując, zużyte koło dwumasowe może w bardzo przekonujący sposób imitować objawy awarii skrzyni biegów. Dlatego też przed podjęciem decyzji o rozbieraniu przekładni warto przeprowadzić dokładną diagnostykę stanu sprzęgła i dwumasy. Prawidłowe rozpoznanie przyczyny hałasu pozwoli uniknąć niepotrzebnych wydatków i skupić się na naprawie rzeczywistego źródła problemu.
