Sonda lambda to jeden z najważniejszych czujników w nowoczesnym silniku spalinowym. Jej zadaniem jest monitorowanie zawartości tlenu w spalinach i przekazywanie tych informacji do komputera sterującego silnika (ECU). Dzięki temu możliwe jest precyzyjne sterowanie składem mieszanki paliwowo-powietrznej, co przekłada się na osiągi, ekonomię jazdy i emisję spalin. Wśród kierowców często pojawia się pytanie: czy sonda lambda działa nieprzerwanie przez cały czas jazdy?
Jak działa sonda lambda?
Sonda lambda mierzy ilość tlenu w spalinach opuszczających silnik. Na tej podstawie komputer sterujący określa, czy mieszanka paliwowo-powietrzna jest bogata (za dużo paliwa) czy uboga (za dużo powietrza). Dzięki tym informacjom ECU może na bieżąco korygować dawkowanie paliwa, aby uzyskać optymalny stosunek mieszanki, tzw. stosunek stechiometryczny.
Czy sonda lambda pracuje cały czas?
1. Faza rozruchu i nagrzewania silnika
Zaraz po uruchomieniu zimnego silnika sonda lambda nie pracuje jeszcze aktywnie. Potrzebuje ona osiągnąć odpowiednią temperaturę (najczęściej powyżej 300°C), aby generować wiarygodne sygnały. W tym czasie komputer korzysta z zaprogramowanych ustawień awaryjnych (tzw. open loop), nie korygując precyzyjnie mieszanki.
2. Praca w trybie zamkniętej pętli (closed loop)
Gdy silnik się rozgrzeje, a sonda osiągnie właściwą temperaturę, zaczyna ona pracować w trybie closed loop. Od tego momentu jej sygnały są wykorzystywane przez ECU do ciągłego korygowania składu mieszanki. Sonda pracuje wtedy nieprzerwanie, monitorując spaliny i umożliwiając dynamiczne dostosowanie ilości paliwa.
3. Wyjątki – pełne obciążenie i hamowanie silnikiem
W niektórych sytuacjach, takich jak pełne obciążenie (głębokie wciśnięcie gazu) lub hamowanie silnikiem, komputer może tymczasowo przejść w tryb open loop, ignorując sygnały sondy lambda i korzystając z zaprogramowanych map paliwowych. Dzieje się tak, aby zapewnić maksymalną moc lub ograniczyć zużycie paliwa.
Sonda lambda a nowoczesne silniki
Współczesne samochody często wyposażone są w kilka sond lambda – przed i za katalizatorem. Sonda przed katalizatorem (regulacyjna) pracuje praktycznie przez cały czas jazdy (po nagrzaniu), natomiast sonda za katalizatorem (diagnostyczna) monitoruje skuteczność pracy katalizatora.
Podsumowanie
Sonda lambda działa przez większość czasu jazdy, z wyjątkiem krótkiej fazy po uruchomieniu zimnego silnika oraz w określonych sytuacjach (pełne obciążenie, hamowanie silnikiem). Jej sprawność ma kluczowe znaczenie dla osiągów, ekonomii i ekologii jazdy. Regularna kontrola i wymiana sondy lambda pozwalają utrzymać silnik w doskonałej kondycji i uniknąć problemów z emisją spalin.
