Napęd typu Haldex, stosowany w wielu modelach koncernu VAG oraz w autach marek takich jak Volvo, Ford, Land Rover czy Opel, zyskał ogromną popularność dzięki kompaktowej konstrukcji i możliwości dynamicznego dołączania tylnej osi w autach o napędzie głównie przednim. Jego sercem jest sprzęgło wielopłytkowe, które pracuje w kąpieli olejowej i wymaga nie tylko odpowiedniej obsługi serwisowej, ale też precyzyjnego działania układu hydraulicznego i elektroniki. Pojawia się więc naturalne pytanie – czy można poprawić jego pracę poprzez stosowanie dodatków do oleju? A może takie działania mogą bardziej zaszkodzić niż pomóc? Temat nie jest jednoznaczny i warto przyjrzeć się mu bliżej, analizując zarówno argumenty zwolenników, jak i ryzyka, jakie niesie ze sobą dodawanie chemii do tak precyzyjnego mechanizmu.
Zwolennicy dodatków do oleju w Haldexie argumentują, że ich stosowanie może przyczynić się do lepszego smarowania, redukcji tarcia, a także oczyszczenia wewnętrznych powierzchni sprzęgła i zaworów sterujących. Szczególnie często wspomina się o dodatkach uszlachetniających, które mają poprawiać film olejowy między powierzchniami ciernymi, co w teorii może zmniejszać zużycie płytek sprzęgła i elementów pompy. W niektórych przypadkach użytkownicy aut deklarują poprawę płynności załączania napędu, mniejsze szarpnięcia oraz ogólnie lepszą reakcję układu podczas jazdy w trudniejszych warunkach. Wydaje się to szczególnie kuszące w starszych egzemplarzach, gdzie sprzęgło może już wykazywać pewne oznaki zużycia, a koszt regeneracji lub wymiany przekracza wartość auta.
Trzeba jednak spojrzeć na drugą stronę medalu. Układ Haldex, niezależnie od generacji, jest konstrukcją wymagającą precyzyjnego działania ciśnienia hydraulicznego i pracy zaworów proporcjonalnych. Każda zmiana właściwości fizykochemicznych oleju – takich jak lepkość, napięcie powierzchniowe, współczynnik tarcia – może wpływać na sposób działania sprzęgła. Dodatki, które nie zostały zatwierdzone przez producenta układu lub nie spełniają jego norm, mogą wprowadzić nieprzewidywalne zmiany w charakterystyce pracy napędu. W praktyce może to prowadzić do błędów sterownika, nadmiernego ciśnienia lub przeciwnie – zbyt wolnej reakcji sprzęgła, co objawia się szarpaniem, brakiem załączenia napędu lub jego nadmiernym ślizganiem.
Problemem są także ewentualne osady, które dodatki mogą oderwać z wewnętrznych powierzchni i wprawić w obieg. Układ Haldex ma bardzo małą objętość oleju, a pompa i zawory mają mikroskopijne kanały, przez które musi swobodnie przepływać ciecz robocza. Wprowadzenie do obiegu zawiesiny może doprowadzić do zapchania filtrów siatkowych, co skutkuje awarią pompy lub całkowitym brakiem załączenia napędu. W niektórych generacjach Haldexa filtra nie da się wymienić oddzielnie – oznacza to konieczność wymiany całego korpusu lub kosztownej regeneracji.
Warto też zaznaczyć, że żadna z firm produkujących samochody z napędem Haldex nie zaleca stosowania dodatków. Producenci zakładają, że układ ma pracować na określonym rodzaju oleju o ściśle określonej specyfikacji, a każda ingerencja w jego skład może skutkować utratą właściwości smarnych lub niewłaściwą pracą sprzęgła. W przypadku gwarancji lub naprawy serwisowej zastosowanie dodatku może być podstawą do jej odrzucenia, a w razie awarii trudniej będzie jednoznacznie stwierdzić przyczynę uszkodzenia.
Jeśli napęd zaczyna pracować nieprawidłowo – pojawia się szarpanie, zwłoka w załączaniu tyłu, błędy sterownika lub nieprzyjemne dźwięki – zdecydowanie lepszym rozwiązaniem będzie przeprowadzenie pełnej obsługi serwisowej. Wymiana oleju, czyszczenie lub wymiana filtra, diagnostyka błędów i ewentualna adaptacja układu to bezpieczniejszy sposób na przywrócenie sprawności niż stosowanie niezatwierdzonych środków chemicznych. W niektórych przypadkach poprawa po wymianie oleju jest zaskakująco duża, co tylko potwierdza, że regularna obsługa ma większe znaczenie niż eksperymenty z dodatkami.
Podsumowując, choć istnieją dodatki do oleju w układach napędowych, które deklarują kompatybilność z systemem Haldex, ich stosowanie zawsze wiąże się z ryzykiem. To rozwiązanie eksperymentalne, które może przynieść krótkotrwałą poprawę, ale może też doprowadzić do kosztownej awarii. W przypadku tak precyzyjnego i czułego układu, jakim jest sprzęgło wielopłytkowe w napędzie Haldex, bezpieczniej i rozsądniej jest pozostać przy oleju zgodnym z zaleceniami producenta i zadbać o terminową jego wymianę oraz czystość całego układu hydraulicznego.
