Filtr powietrza jest jednym z najważniejszych elementów układu dolotowego silnika. Jego głównym zadaniem jest oczyszczanie powietrza zasysanego do cylindrów z kurzu, pyłków, sadzy, drobin piasku i innych zanieczyszczeń. Współczesne silniki wymagają bardzo precyzyjnego dawkowania mieszanki paliwowo-powietrznej – do spalenia 1 kg benzyny potrzeba aż 14,7 kg powietrza. Jeśli filtr powietrza jest zatkany, do silnika dostaje się mniej powietrza, co zaburza proporcje mieszanki. Elektroniczny sterownik silnika, bazując na odczytach z przepływomierza i innych czujników, może próbować kompensować ten niedobór, zwiększając dawkę paliwa. W efekcie spalanie staje się mniej efektywne, rośnie zużycie paliwa, a silnik traci moc i elastyczność. Zbyt mała ilość powietrza prowadzi do niepełnego spalania, co skutkuje powstawaniem większej ilości osadów w silniku i układzie wydechowym, a także zwiększoną emisją szkodliwych substancji. Dodatkowo, brudny filtr powietrza szybciej ulega erozji i może zacząć przepuszczać zanieczyszczenia, które dostając się do cylindrów, przyspieszają zużycie tłoków, pierścieni i cylindrów. W dłuższej perspektywie prowadzi to do obniżenia sprawności silnika, wzrostu kosztów eksploatacji i skrócenia jego żywotności. Regularna wymiana filtra powietrza zgodnie z zaleceniami producenta (zazwyczaj co 20–40 tys. km lub raz w roku) pozwala utrzymać optymalną wydajność silnika, niższe spalanie i czystość układu dolotowego. Szczególnie ważne jest to w pojazdach eksploatowanych w trudnych warunkach, np. na drogach gruntowych lub w rejonach o dużym zapyleniu.
