Metaliczne dźwięki dobiegające z silnika przy przyspieszaniu to jeden z tych sygnałów, których nigdy nie powinno się lekceważyć. Takie odgłosy często przypominają stukanie, brzęczenie, grzechotanie albo dzwonienie i zazwyczaj nasilają się w momencie mocniejszego dodania gazu. Dla doświadczonego ucha to wyraźne ostrzeżenie, że w jednostce napędowej dzieje się coś niepokojącego – a przyczyny mogą być bardzo różne, od niegroźnych po naprawdę poważne, wymagające natychmiastowej interwencji. Warto więc wiedzieć, co może oznaczać taki dźwięk i jakie działania należy podjąć, zanim dojdzie do uszkodzenia silnika.
Jednym z najczęstszych źródeł metalicznych dźwięków przy przyspieszaniu jest spalanie stukowe, czyli tzw. „detonacja”. To zjawisko, w którym mieszanka paliwowo-powietrzna zapala się w cylindrze zbyt wcześnie lub zbyt gwałtownie, zanim tłok osiągnie górne martwe położenie. W efekcie powstaje charakterystyczny metaliczny stuk – niekiedy porównywany do dźwięku kulek w puszce lub młotka uderzającego o metal. Spalanie stukowe może być spowodowane nieprawidłowym kątem wyprzedzenia zapłonu, złej jakości paliwem, przegrzaniem silnika lub nagarem w komorze spalania. Długotrwała praca w takich warunkach może prowadzić do wypalenia tłoków, uszkodzenia zaworów lub pęknięcia pierścieni.
Kolejną możliwą przyczyną jest zużycie elementów układu rozrządu. Jeśli łańcuch lub pasek rozrządu jest rozciągnięty, a napinacz niedomaga, może dochodzić do kontaktu metalowych elementów – szczególnie w momencie gwałtownego obciążenia silnika. Dźwięk wówczas może przypominać chrobotanie lub grzechotanie z przedniej części jednostki, często pojawiające się tylko w określonym zakresie obrotów. W niektórych silnikach, szczególnie z napędem łańcuchowym, taki objaw to znak, że rozrząd zbliża się do końca swojej żywotności i grozi przeskoczeniem lub awarią, która w skrajnym przypadku może zakończyć się kolizją zaworów z tłokami.
W silnikach wyposażonych w turbosprężarkę metaliczne dźwięki mogą pochodzić z uszkodzonego wirnika lub jego łożysk. Jeśli łopatki turbiny są uszkodzone, obluzowane lub trą o obudowę, przy przyspieszaniu powstaje charakterystyczne świszczenie połączone z metalicznym dźwiękiem. Tego typu odgłosy mogą się nasilać wraz ze wzrostem obrotów i są często zapowiedzią nadchodzącej awarii turbiny. Jeśli dodatkowo pojawia się spadek mocy, dymienie lub zwiększone zużycie oleju – nie ma wątpliwości, że winowajcą jest układ doładowania.
Nie można też wykluczyć problemów z luźnymi elementami osprzętu silnika. Metaliczny dźwięk może pochodzić np. z obluzowanej osłony termicznej, elementów wydechu, sprężyn zaworowych, a nawet śruby, która odkręciła się i wpada w rezonans przy określonych obrotach. Choć tego typu usterki rzadziej zagrażają bezpośrednio silnikowi, mogą prowadzić do większych uszkodzeń, jeśli fragment blachy oderwie się i trafi do wirującego elementu, np. paska osprzętu.
Czasem źródłem dźwięków są zużyte panewki korbowodowe lub główne – to już objaw bardzo poważnej usterki. Jeśli przy przyspieszaniu słychać głuchy, metaliczny stuk, który pojawia się rytmicznie wraz ze wzrostem obrotów, może to oznaczać luzy na wale korbowym. W takich przypadkach silnik często pracuje nierówno, a dźwięk nie ustępuje po rozgrzaniu. Jazda z taką usterką grozi zatarciem jednostki i koniecznością kosztownego remontu.
Rzadziej, ale również możliwie, metaliczne dźwięki mogą wynikać z nieprawidłowo pracującego koła zamachowego lub dwumasowego. W momencie przyspieszania mogą występować uderzenia lub brzęczenie, szczególnie gdy dwumasa jest już mocno zużyta i nie tłumi drgań tak skutecznie jak powinna. Objawy te często towarzyszą także szarpaniu przy ruszaniu i charakterystycznym dźwiękom po puszczeniu gazu.
Podsumowując, metaliczne dźwięki przy przyspieszaniu to zawsze sygnał ostrzegawczy. Ich przyczyn może być wiele – od nieszkodliwego rezonansu, przez zużycie rozrządu, aż po poważne awarie silnika. Kluczem jest szybka reakcja i precyzyjna diagnostyka. Im szybciej uda się zlokalizować źródło dźwięku, tym większa szansa, że naprawa będzie prosta i niedroga. Ignorowanie takich objawów może zakończyć się kosztownym remontem, który można było łatwo przewidzieć i powstrzymać.
