Zgrzyt pojawiający się przy ruszaniu potrafi zaskoczyć nawet doświadczonych kierowców, zwłaszcza gdy wydaje się, że sprzęgło działa prawidłowo. Pedał pracuje lekko, nie ślizga się przy zmianie biegów, a jednak auto wydaje niepokojący dźwięk przy samym rozpoczęciu jazdy. Wbrew pozorom, źródło tego problemu nie zawsze tkwi w sprzęgle – układ napędowy składa się z wielu współpracujących ze sobą elementów, z których każdy może wpływać na komfort i płynność ruszania.
Jednym z częstych winowajców zgrzytów jest przegub wewnętrzny półosi. Gdy jego bieżnie są już zużyte lub występuje luz w miejscu osadzenia przegubu w skrzyni biegów, przy dynamicznym ruszaniu pojawia się charakterystyczne metaliczne szarpnięcie połączone z dźwiękiem przypominającym zgrzyt. Zjawisko to bywa trudne do uchwycenia w czasie jazdy próbnej, ponieważ nie występuje regularnie i najczęściej ujawnia się tylko w określonych warunkach – na przykład przy ruszaniu pod obciążeniem, na wzniesieniu lub przy skręconych kołach.
Innym możliwym źródłem zgrzytania może być luz w mechanizmie różnicowym. Kiedy przekładnie wewnątrz dyferencjału mają zbyt duże luzy, moment obrotowy przekazywany przez półoś nie jest przenoszony płynnie, tylko pojawia się ułamek sekundy opóźnienia, podczas którego metalowe elementy zazębiają się gwałtownie. W efekcie słyszalny jest odgłos przypominający krótkie zgrzytnięcie lub stuk, który może być mylony z problemem sprzęgła lub skrzyni biegów. W przypadku samochodów z napędem na cztery koła sytuację dodatkowo komplikuje obecność przekładni rozdzielczej i wielotarczowych sprzęgieł, które również mogą generować hałas przy zmianach obciążenia.
Warto też rozważyć zużycie poduszek silnika i skrzyni biegów. Jeśli któryś z tych elementów jest naderwany, spękany lub całkowicie wybity, cały zespół napędowy zaczyna się poruszać względem nadwozia w sposób niekontrolowany. Przy gwałtownym dodaniu gazu silnik i skrzynia mogą przemieszczać się, a elementy układu napędowego zderzają się ze sobą lub z karoserią. Taki ruch może powodować zarówno metaliczny zgrzyt, jak i głuche uderzenie, zależnie od konstrukcji pojazdu. Czasem uszkodzone poduszki powodują też niedokładne zazębienie półosi w przegubach, co prowadzi do dodatkowych naprężeń i dźwięków.
Zgrzyty mogą również wynikać z uszkodzenia przegubu zewnętrznego, zwłaszcza jeśli jego osłona została wcześniej uszkodzona i do wnętrza dostał się piasek lub woda. W początkowej fazie problemu przegub nie hałasuje cały czas, a jedynie w określonym zakresie obrotów lub kąta skrętu. Ruszanie na skręconych kołach może wtedy powodować dźwięki przypominające zgrzytanie, szczególnie gdy auto jest mocno obciążone lub rusza pod górkę.
Nie można też wykluczyć problemów ze skrzynią biegów, zwłaszcza jeśli występują tylko na pierwszym biegu. Zużyte synchronizatory, wyrobione widełki lub luzy na wałkach mogą powodować niepełne zazębienie biegu i zgrzytanie przy ruszaniu, mimo że samo przełączenie biegów odbywa się bez oporu. W przypadku skrzyń manualnych warto zwrócić uwagę, czy zgrzyt pojawia się zawsze przy ruszaniu, czy tylko w określonych sytuacjach – na zimnym oleju, pod dużym obciążeniem lub po dłuższym postoju.
Podsumowując – jeśli auto zgrzyta przy ruszaniu mimo sprawnego sprzęgła, warto skontrolować stan przegubów, półosi, poduszek silnika oraz mechanizmu różnicowego. Czasem to drobny luz w jednym z elementów, a czasem bardziej zaawansowane zużycie, które wymaga precyzyjnej diagnozy. Wizyta u mechanika, który wykona jazdę próbną i dokładnie sprawdzi układ napędowy, pozwoli ustalić źródło hałasu i uniknąć dalszego uszkodzenia innych podzespołów.
