Od kilku lat Unia Europejska prowadzi intensywną politykę ograniczania emisji CO₂ w sektorze motoryzacyjnym. Jej kluczowym elementem są limity emisji przypadające na średnią gamę modelową producenta, których przekroczenie oznacza dotkliwe kary finansowe. Dla wielu marek to ogromne obciążenie, które może wynieść setki milionów euro rocznie. W obliczu rosnących kosztów transformacji na elektromobilność, coraz częściej pojawiają się pytania: czy UE złagodzi przepisy? Czy możliwe są wyjątki lub ulgi?
Obecny system zakłada, że każdy producent samochodów ma przypisany roczny limit średniej emisji dwutlenku węgla dla całej sprzedanej floty. Jeśli przekroczy ten poziom – musi zapłacić karę w wysokości 95 euro za każdy gram przekroczenia, przemnożony przez liczbę zarejestrowanych pojazdów. Dla dużych koncernów oznacza to kary liczone w dziesiątkach, a nawet setkach milionów euro. Nawet niewielkie przekroczenie może skutkować dramatycznymi konsekwencjami finansowymi.
Presja ta doprowadziła do gwałtownego przyspieszenia elektryfikacji – producenci inwestują miliardy w rozwój aut elektrycznych, hybryd plug-in oraz lekkich konstrukcji. Jednak zmiana technologiczna nie jest łatwa ani tania, zwłaszcza dla mniejszych marek, które nie mają rozbudowanej oferty niskoemisyjnej. Co więcej, trudna sytuacja gospodarcza, inflacja i spadające zainteresowanie drogimi autami elektrycznymi sprawiają, że sprzedaż modeli niskoemisyjnych często nie nadąża za oczekiwaniami.
W tej sytuacji niektóre państwa członkowskie i organizacje branżowe apelują do Komisji Europejskiej o złagodzenie systemu kar – np. poprzez tymczasowe obniżenie stawek, wprowadzenie elastycznych limitów w zależności od segmentu rynku lub wydłużenie okresów przejściowych. Są też propozycje, by uwzględniać inne czynniki środowiskowe – np. ślad węglowy produkcji, a nie tylko emisję z rury wydechowej.
Unia Europejska dotąd pozostaje nieugięta. Argumentuje, że polityka klimatyczna wymaga zdecydowanych działań, a wysokie kary mają być narzędziem mobilizującym branżę do zmian. Jednak rosnąca presja społeczna, kryzys kosztów życia i problemy gospodarcze mogą wpłynąć na zmianę podejścia. Komisja rozważa obecnie modyfikacje metodologii liczenia emisji – m.in. uwzględnianie rzeczywistych danych z jazdy, co może przynieść zmiany w ocenach modeli.
Pytanie o przyszłość kar za emisje pozostaje otwarte. W najbliższych latach wiele będzie zależeć od dynamiki rynku, polityki klimatycznej nowego Parlamentu Europejskiego oraz technologicznego tempa transformacji producentów. Jedno jest pewne – obecny system to ogromne wyzwanie dla motoryzacji, którego skutki finansowe odczuwa cała branża.
