Separator działa na zasadzie mechanicznego lub cyklonowego oddzielania oleju od gazów. Gazy powstające w skrzyni korbowej podczas pracy silnika zawierają drobne kropelki oleju. Separator wyłapuje te cząstki, a oczyszczone gazy trafiają do kolektora dolotowego lub są odprowadzane na zewnątrz. Olej zebrany w separatorze wraca do miski olejowej, co pozwala na jego ponowne wykorzystanie.
Objawy awarii separatora oleju są dość charakterystyczne. Jednym z pierwszych symptomów jest wzrost zużycia oleju silnikowego. Uszkodzony separator nie jest w stanie skutecznie oddzielać oleju od gazów, przez co większa ilość oleju trafia do układu dolotowego i jest spalana razem z mieszanką paliwowo-powietrzną. Efektem jest dymienie z wydechu, najczęściej o niebieskawym zabarwieniu, oraz konieczność częstszego dolewania oleju.
Innym objawem jest zanieczyszczenie przepustnicy, kolektora dolotowego i zaworów nagarem olejowym. Prowadzi to do spadku mocy silnika, nierównej pracy na biegu jałowym, szarpania podczas przyspieszania oraz trudności z rozruchem. W skrajnych przypadkach może dojść do zapchania kanałów dolotowych i poważnych uszkodzeń jednostki napędowej.
Uszkodzony separator może również powodować wzrost ciśnienia w skrzyni korbowej, co skutkuje wyciekami oleju przez uszczelki i simeringi. Pojawiają się plamy oleju pod samochodem, a silnik szybciej się brudzi. Dodatkowo, nieszczelności w układzie odmy mogą prowadzić do zasysania fałszywego powietrza, co zaburza skład mieszanki i powoduje nierówną pracę silnika.
Podsumowując, separator oleju to ważny element układu wentylacji silnika, który chroni jednostkę przed nadmiernym zużyciem oleju i zanieczyszczeniem dolotu. Objawy awarii to wzrost zużycia oleju, dymienie, zanieczyszczenie dolotu, spadek mocy oraz wycieki oleju. Regularna kontrola i wymiana separatora pozwalają uniknąć poważnych problemów z silnikiem.