Zawór blow-off (BOV), znany także jako zawór upustowy, to element układu doładowania, który odpowiada za upuszczanie nadmiaru sprężonego powietrza z dolotu po gwałtownym zamknięciu przepustnicy. Jego prawidłowa praca chroni turbosprężarkę przed cofką powietrza, minimalizuje zjawisko turbo surge i zapewnia płynną reakcję na gaz. Zablokowany lub uszkodzony zawór blow-off może prowadzić do szeregu niepokojących objawów, które szybko odbijają się na dynamice jazdy, trwałości turbo oraz komforcie prowadzenia samochodu.
Jednym z pierwszych i najbardziej charakterystycznych objawów zablokowanego zaworu blow-off jest wyraźne szarpanie i przerywanie pracy silnika przy gwałtownym odjęciu gazu lub podczas zmiany biegów. Powietrze, które powinno zostać upuszczone przez zawór, nie ma ujścia i cofa się przez wirnik turbosprężarki. Prowadzi to do gwałtownego hamowania wirnika, nagłych zmian ciśnienia w dolocie i powstawania nieprzyjemnych odgłosów – mogą to być metaliczne stuki, „ćwierkanie” (charakterystyczny dźwięk surge’u) lub głośne świsty. W skrajnych przypadkach silnik może nawet zgasnąć przy szybkim odjęciu gazu, zwłaszcza w autach z przepływomierzem powietrza.
Zablokowany blow-off powoduje także zwiększone obciążenie turbosprężarki. Wirnik turbo jest hamowany przez cofające się powietrze, co prowadzi do szybszego zużycia łożysk, powstawania luzów, a nawet pęknięcia łopatek. Długotrwała jazda z niesprawnym zaworem upustowym może zakończyć się koniecznością kosztownej regeneracji lub wymiany całej turbosprężarki.
Kolejnym objawem jest pogorszona reakcja na gaz. Po zmianie biegu lub odjęciu gazu turbo potrzebuje więcej czasu, by ponownie się rozpędzić i zbudować ciśnienie doładowania. Efektem jest wyraźny turbo lag, ospałe przyspieszanie i brak płynności podczas dynamicznej jazdy. Kierowca może mieć wrażenie, że auto „nie ciągnie” tak, jak powinno, a reakcja na gaz jest opóźniona.
W niektórych przypadkach zablokowany blow-off może powodować niestabilną pracę silnika na biegu jałowym, falowanie obrotów, szarpanie oraz wzrost zużycia paliwa. Komputer sterujący silnikiem może rejestrować błędy związane z ciśnieniem w dolocie, a na desce rozdzielczej pojawi się kontrolka check engine.
Podczas diagnostyki warsztatowej zablokowany zawór blow-off można rozpoznać po braku charakterystycznego dźwięku upuszczania powietrza po odjęciu gazu, obecności nietypowych odgłosów z okolic turbo oraz analizie logów ciśnienia doładowania. Mechanik może także sprawdzić działanie zaworu ręcznie, testując jego ruchomość i szczelność.
Podsumowując, zablokowany zawór blow-off objawia się szarpaniem i przerywaniem pracy silnika, charakterystycznymi dźwiękami surge’u, pogorszoną reakcją na gaz, wzrostem zużycia turbo oraz niestabilną pracą na biegu jałowym. Szybka diagnostyka i naprawa zaworu to podstawa, aby uniknąć poważniejszych awarii i przywrócić pełną sprawność układu doładowania oraz komfort jazdy.
