Moment ruszania to jeden z najbardziej wymagających etapów pracy układu napędowego, szczególnie w pojazdach z napędem na cztery koła. To właśnie wtedy koła muszą pokonać bezwładność masy auta, przenieść moment obrotowy na nawierzchnię i zapewnić maksymalną możliwą przyczepność. W idealnych warunkach napęd powinien zadziałać płynnie, bez szarpnięć, opóźnień czy hałasów. Jeśli jednak podczas ruszania pojawiają się niepokojące objawy, może to świadczyć o problemach w pracy układu napędowego, które warto możliwie szybko zdiagnozować, zanim doprowadzą do poważniejszych uszkodzeń. Wiele usterek ujawnia się właśnie w tej fazie jazdy, ponieważ obciążenie mechaniczne i zapotrzebowanie na trakcję osiągają wtedy najwyższy poziom.
Jednym z pierwszych sygnałów mogących świadczyć o nieprawidłowościach w pracy napędu 4×4 podczas ruszania jest wyraźne opóźnienie w dołączeniu tylnej osi. W wielu nowoczesnych systemach napędowych tył jest dołączany automatycznie dopiero w chwili wykrycia poślizgu kół przednich. Jeżeli jednak reakcja układu jest zbyt wolna, może dojść do sytuacji, w której auto przez chwilę „kręci” przednimi kołami, tracąc przyczepność i dopiero po sekundzie lub dwóch przekazuje moment obrotowy na tył. Taka zwłoka bywa szczególnie odczuwalna na mokrej lub ośnieżonej nawierzchni, gdzie precyzyjne i szybkie działanie systemu AWD ma kluczowe znaczenie dla bezpieczeństwa i płynności ruszania. Przyczyną opóźnienia może być niewłaściwa praca sprzęgła dołączającego napęd, zużycie elementów wewnętrznych lub zbyt niskie ciśnienie w układzie hydraulicznym sterującym sprzęgłem.
Innym objawem są wibracje lub szarpnięcia występujące tuż po ruszeniu. Jeśli auto drży lub szarpie przy niskiej prędkości, problem może leżeć po stronie krzyżaków wału napędowego, przegubów lub niewyważonego elementu obrotowego. W przypadku napędów stałych na cztery koła, zużycie takich podzespołów bardzo często objawia się właśnie przy niskich prędkościach, ponieważ wtedy układ napędowy pracuje pod największym momentem, a jednocześnie z najmniejszą prędkością obrotową, co uwypukla wszelkie niedokładności w mechanice. Szarpanie może także wskazywać na awarię przekładni rozdzielczej lub wewnętrzne uszkodzenia sprzęgła wielopłytkowego, które nie potrafi płynnie załączyć napędu i działa skokowo.
Niezwykle charakterystycznym objawem jest także dźwięk przypominający trzask, stuknięcie lub chrobotanie dochodzące z okolic tylnej osi lub wału napędowego. Może on występować wyłącznie podczas ruszania z miejsca, szczególnie pod większym obciążeniem, na przykład przy podjeżdżaniu pod wzniesienie. Takie objawy mogą wskazywać na problem z mechanizmem różnicowym, zużyte łożyska lub niewłaściwą pracę elektronicznych blokad i sprzęgieł, które zamiast płynnie dołączać moment, robią to nagle i z oporem. W nowszych autach z napędami typu Haldex przyczyną takich objawów może być zatarcie pompy oleju w sprzęgle lub uszkodzenie czujnika, który błędnie ocenia potrzebę załączenia napędu.
Jeśli podczas ruszania auto wyraźnie skręca, ściąga na jedną stronę lub odczuwalne jest nierówne przenoszenie napędu, możliwa jest nierównomierna praca osi napędowych. Przyczyną może być uszkodzenie półosi, różnica w ciśnieniu opon pomiędzy stronami, a nawet uszkodzenie czujników kąta skrętu lub czujników ABS, które odpowiadają za prawidłowe dozowanie momentu obrotowego. Tego typu problemy występują często w autach z zaawansowanymi systemami kontroli trakcji, które błędnie interpretują sytuację na podstawie wadliwych danych i w efekcie niepoprawnie sterują rozdziałem napędu.
Objawem nieprawidłowości może być też przeciągająca się faza ruszania – czyli wrażenie, że auto przez chwilę nie chce ruszyć, jakby coś je trzymało lub spowalniało. Wbrew pozorom, nie zawsze jest to problem silnika czy skrzyni biegów. W napędach 4×4 przyczyną może być zbyt duże opóźnienie w załączeniu napędu, zablokowane sprzęgło, które nie odpuszcza, lub nadmierne obciążenie skrzyni rozdzielczej. Objaw ten bywa trudny do powiązania z układem napędowym, ale jeśli pojawia się regularnie, zwłaszcza w połączeniu z innymi sygnałami, warto sprawdzić całość układu przeniesienia napędu.
Równie ważne jest subiektywne wrażenie kierowcy. Jeżeli podczas ruszania pojazd prowadzi się inaczej niż zwykle – na przykład traci stabilność, koła zaczynają nieoczekiwanie buksować, a systemy kontroli trakcji częściej się aktywują – może to świadczyć o tym, że napęd nie działa zgodnie z założeniami. Takie zmiany w zachowaniu auta, choć trudne do zmierzenia, bywają pierwszym sygnałem rozbieżności pomiędzy teorią a praktyką działania systemu napędowego.
Warto też pamiętać, że problemy z napędem podczas ruszania mogą być przejściowe i niekoniecznie wynikają z trwałego uszkodzenia. Czasami powodem bywa niewłaściwy stan oleju, zanieczyszczenia w układzie, błąd w oprogramowaniu sterownika lub utrata adaptacji. W takich przypadkach pomocne może być odczytanie błędów diagnostycznych, przeprowadzenie kalibracji lub wymiana płynów eksploatacyjnych. Jednak im szybciej zostaną rozpoznane objawy i podjęta reakcja, tym mniejsze ryzyko poważniejszych uszkodzeń w przyszłości.
