Układ zapłonowy to serce każdego silnika benzynowego – to właśnie on odpowiada za powstanie iskry, która zapala mieszankę paliwowo-powietrzną w cylindrze. Choć nowoczesne systemy są znacznie bardziej zaawansowane i mniej awaryjne niż w starszych samochodach, to nadal mogą ulec uszkodzeniu. Problemy z układem zapłonowym bardzo szybko przekładają się na zachowanie silnika i komfort jazdy. Ich objawy bywają jednak na tyle różnorodne, że łatwo pomylić je z usterkami układu paliwowego, dolotowego czy nawet z uszkodzonym czujnikiem. Warto więc wiedzieć, na co zwrócić uwagę, by jak najszybciej rozpoznać źródło problemu.
Jednym z pierwszych i najczęstszych objawów usterki układu zapłonowego jest nierówna praca silnika – szczególnie na biegu jałowym. Silnik zaczyna lekko szarpać, drżeć, a czasem wręcz pracuje jakby na mniejszej liczbie cylindrów. W bardziej zaawansowanym stadium pojawia się wypadanie zapłonu, które wyczuwalne jest w postaci chwilowej utraty mocy, przerywania przy przyspieszaniu lub całkowitego braku reakcji na pedał gazu. To znak, że iskra w jednym lub kilku cylindrach nie pojawia się wtedy, kiedy powinna.
Problemy z układem zapłonowym bardzo często objawiają się też trudnościami z rozruchem. Jeśli świece są zużyte, przewody mają przebicie, a cewka działa niestabilnie, silnik może kręcić, ale nie odpalać albo uruchamiać się dopiero po kilku próbach. Zdarza się również, że odpala na zimno, a po rozgrzaniu gaśnie lub ma wyraźnie obniżoną moc. To typowy przykład usterki, która nasila się pod wpływem temperatury – cewki zapłonowe i moduły elektroniczne są szczególnie wrażliwe na ciepło.
W trakcie jazdy objawem awarii zapłonu może być szarpanie silnika przy przyspieszaniu, opóźniona reakcja na gaz albo niepokojące dźwięki – takie jak stuki, kasłanie czy nawet wystrzały w układzie wydechowym. Te ostatnie pojawiają się, gdy niedopalone paliwo trafia do gorącego kolektora lub tłumika i eksploduje. Choć może to brzmieć efektownie, w rzeczywistości oznacza poważne zaburzenie procesu spalania i wymaga natychmiastowej diagnostyki.
Niekiedy o problemie z zapłonem informuje również zapalająca się kontrolka check engine. Komputer pokładowy zapisuje wtedy kody błędów związane z wypadaniem zapłonu – zwykle przypisane do konkretnego cylindra. Odczyt tych błędów za pomocą interfejsu diagnostycznego może znacznie przyspieszyć identyfikację usterki. Warto jednak pamiętać, że sam błąd to dopiero początek – przyczyną mogą być świece, cewki, przewody zapłonowe, ale także zanieczyszczony dolot lub niewłaściwa mieszanka.
W starszych samochodach z klasycznym zapłonem objawy mogą być nieco inne. Przeskakiwanie iskry, przebicia na przewodach, niestabilne obroty lub gaśnięcie silnika przy lekkim dotknięciu kabli – to wszystko wskazuje na zużycie elementów, które z czasem tracą swoje właściwości izolacyjne. W nocy można czasem nawet gołym okiem zobaczyć niebieskie iskierki przeskakujące wzdłuż przewodów zapłonowych – to jasny sygnał, że system wymaga natychmiastowej uwagi.
W nowoczesnych układach, gdzie każda świeca ma własną cewkę i nie stosuje się już przewodów zapłonowych w tradycyjnej formie, awarie są rzadziej spotykane, ale kiedy już się pojawią, bywają trudniejsze do wykrycia bez odpowiedniego sprzętu diagnostycznego. Często psuje się jedna cewka, co powoduje problemy tylko na jednym cylindrze – dlatego auto nadal jeździ, ale nie ma mocy i pracuje nierówno. Zdarzają się również problemy z samymi świecami – złe ciepłotowe dopasowanie, zużycie elektrody lub osad z paliwa mogą prowadzić do słabszej iskry i objawów przypominających problemy z wtryskiem.
Podsumowując, usterki układu zapłonowego dają wyraźne sygnały – nierówną pracę, szarpanie, problemy z odpalaniem, spadek mocy i charakterystyczne dźwięki. Ich przyczyną mogą być świece, cewki, przewody, a także błędne sygnały z czujników sterujących momentem zapłonu. Szybka diagnostyka pozwala ograniczyć koszty i zapobiec pogłębieniu problemu, który – jeśli zostanie zignorowany – może doprowadzić nawet do uszkodzenia katalizatora lub głowicy. Warto więc reagować na pierwsze objawy i nie czekać, aż silnik zacznie całkowicie odmawiać posłuszeństwa.
