Koło dwumasowe to element, który choć na co dzień pozostaje ukryty w głębi układu napędowego, ma ogromny wpływ na komfort jazdy i trwałość skrzyni biegów. Jego zadaniem jest tłumienie drgań skrętnych generowanych przez silnik, zanim trafią one do przekładni. Z czasem jednak koło dwumasowe się zużywa i może powodować szereg nieprzyjemnych objawów. Kierowcy często zadają sobie pytanie, czy da się ocenić jego stan bez demontażu, zwłaszcza że sama wymiana wiąże się z wysokimi kosztami i rozebraniem skrzyni biegów.
W praktyce istnieje kilka sposobów na wstępne rozpoznanie zużycia koła dwumasowego, choć żadna z tych metod nie daje stuprocentowej pewności. Najbardziej charakterystycznym objawem jest metaliczny stukot lub dźwięk podobny do grzechotania, pojawiający się na biegu jałowym, szczególnie przy zimnym silniku. Ten dźwięk może być słyszalny z okolic skrzyni biegów i zwykle znika po wciśnięciu pedału sprzęgła. W takiej sytuacji warto nasłuchiwać dźwięku przy uruchamianiu i gaszeniu silnika – jeśli pojawia się wyraźne „stuknięcie” w chwili zatrzymania obrotów, może to świadczyć o zużyciu sprężyn wewnętrznych w kole dwumasowym.
Kolejnym objawem jest wyczuwalne drżenie silnika na biegu jałowym. Dwumasa w dobrym stanie skutecznie tłumi drgania, jednak gdy sprężyny lub tłumiki cierne tracą swoją sprężystość, wibracje zaczynają przedostawać się do nadwozia. Kierowca może je poczuć na kierownicy, drążku zmiany biegów, a czasem nawet na pedałach. Choć drgania mogą być także skutkiem zużycia poduszek silnika lub skrzyni, to jednak ich obecność w połączeniu z innymi objawami sugeruje problemy właśnie z kołem dwumasowym.
W czasie jazdy można również zaobserwować pewne zmiany w zachowaniu samochodu. Gwałtowne szarpnięcia przy zmianie biegów, szczególnie z pierwszego na drugi lub podczas redukcji, są typowym sygnałem zużycia dwumasy. Również trudności w płynnym ruszaniu z miejsca lub nieprzyjemne „kopnięcie” przy odpuszczeniu sprzęgła mogą być skutkiem luzów wewnątrz koła, które powodują opóźnioną lub nierówną reakcję układu napędowego.
W niektórych przypadkach można spróbować wizualnej oceny, o ile konstrukcja pojazdu na to pozwala. W warsztatach stosuje się specjalistyczne metody, takie jak obrót koła zamachowego w jedną i drugą stronę w poszukiwaniu nadmiernego luzu kątowego. Dopuszczalny zakres ruchu pomiędzy dwoma masami powinien być ograniczony i sprężysty – jeśli koło obraca się zbyt swobodnie lub słychać w nim stuki, to znak, że przekroczyło granicę swojej żywotności. Niestety, taka metoda wymaga przynajmniej częściowego dostępu do elementu, co w warunkach domowych jest zazwyczaj niemożliwe.
Należy też pamiętać, że zużycie koła dwumasowego często współwystępuje ze zużyciem sprzęgła. Jeśli pojazd wykazuje objawy poślizgu sprzęgła, drgań, hałasów i trudności przy zmianie biegów, to warto przygotować się na kompleksową wymianę całego zestawu. Próby oszczędzania na wymianie tylko jednego z tych elementów kończą się często powrotem problemów po krótkim czasie.
Koło dwumasowe zużywa się powoli i daje o sobie znać w sposób, który można zaobserwować bez zdejmowania skrzyni, ale ostateczna diagnoza możliwa jest dopiero po demontażu. Niemniej jednak uważna obserwacja objawów i ich korelacja z zachowaniem pojazdu w różnych warunkach jazdy pozwala na wczesne wykrycie problemu i uniknięcie nagłej awarii.
