W samochodach z przekładnią manualną hamowanie silnikiem to dobrze znana technika, która pozwala ograniczyć zużycie hamulców, poprawia kontrolę nad pojazdem i zwiększa bezpieczeństwo jazdy w trudnych warunkach. W przypadku aut wyposażonych w automatyczną skrzynię biegów sytuacja wydaje się bardziej skomplikowana, ponieważ to komputer steruje zmianą przełożeń, a kierowca często nie ma bezpośredniego wpływu na wybór konkretnego biegu. Mimo to nowoczesne automaty również umożliwiają skuteczne hamowanie silnikiem, pod warunkiem że kierowca wie, jak wykorzystać możliwości układu.
Hamulce cierne w połączeniu z masą pojazdu i dynamiką jazdy mogą ulec szybkiemu przegrzaniu, zwłaszcza podczas długich zjazdów, jazdy z przyczepą lub w trudnych warunkach pogodowych. W takich sytuacjach hamowanie silnikiem pozwala na spowolnienie auta bez konieczności ciągłego używania hamulców. W samochodzie z automatyczną skrzynią biegów efekt ten można uzyskać na kilka sposobów, w zależności od rodzaju przekładni i dostępnych funkcji.
W klasycznych automatach z przekładnią hydrokinetyczną pierwszym i najprostszym krokiem jest wykorzystanie możliwości redukcji biegu przez wciśnięcie pedału hamulca. Wiele nowoczesnych skrzyń automatycznych zostało zaprogramowanych tak, by w momencie dłuższego hamowania na zjeździe samodzielnie zredukować przełożenie i zwiększyć opór silnika. To działanie wspiera kierowcę, ograniczając konieczność naciskania hamulca i zmniejszając ryzyko jego przegrzania. W autach wyższej klasy takie funkcje są często połączone z czujnikami nachylenia terenu oraz systemami rozpoznawania charakterystyki trasy.
Jeśli pojazd wyposażony jest w funkcję ręcznego wyboru przełożeń, kierowca może dodatkowo wspomóc działanie skrzyni, samodzielnie dobierając niższy bieg. Taką możliwość oferują zarówno łopatki przy kierownicy, jak i sekwencyjny tryb dźwigni zmiany biegów. Redukcja biegu wymusza wyższe obroty silnika, co skutecznie spowalnia pojazd. Warto jednak robić to z wyczuciem, unikając zbyt gwałtownych zmian, które mogłyby doprowadzić do szarpnięcia napędu lub zbyt dużego wzrostu obrotów.
W pojazdach z przekładnią bezstopniową uzyskanie efektu hamowania silnikiem wymaga włączenia trybu jazdy oznaczonego literą „L” lub „B”. W tych ustawieniach przekładnia CVT utrzymuje wyższe obroty silnika, zwiększając opór podczas zjazdu i wytracania prędkości. Tego typu rozwiązania są szczególnie popularne w samochodach hybrydowych i elektrycznych, gdzie rekuperacja zastępuje klasyczne hamowanie silnikiem. W trybie „B” auto zaczyna intensywnie zwalniać po zdjęciu nogi z gazu, a energia kinetyczna przekształcana jest w energię elektryczną, magazynowaną w akumulatorze.
W autach z napędem elektrycznym rekuperacja staje się podstawowym sposobem zwalniania pojazdu, a intensywność tego procesu może być regulowana. Niektóre modele oferują kilka poziomów siły hamowania, co pozwala kierowcy dopasować reakcję auta do warunków na drodze. Dzięki temu można niemal całkowicie zrezygnować z pedału hamulca w codziennej jeździe, zachowując pełną kontrolę nad prędkością tylko poprzez operowanie pedałem przyspieszenia.
Warto pamiętać, że niezależnie od rodzaju skrzyni, skuteczne hamowanie silnikiem wymaga świadomego stylu jazdy. Nie wystarczy jedynie zdjąć nogę z gazu – kluczowe jest dostosowanie tempa do warunków drogowych, wykorzystywanie dostępnych trybów pracy skrzyni i reagowanie z wyprzedzeniem. Na długich zjazdach wskazane jest rozpoczęcie hamowania silnikiem odpowiednio wcześnie, zanim pojazd nabierze zbyt dużej prędkości, co mogłoby wymusić użycie hamulców ciernych.
Podsumowując, automatyczna skrzynia biegów również pozwala na skuteczne hamowanie silnikiem, choć wymaga to od kierowcy nieco większej wiedzy i zaangażowania. Wykorzystanie funkcji redukcji biegów, trybów „L” lub „B”, a także ręcznego sterowania przekładnią pozwala utrzymać pełną kontrolę nad autem, zmniejsza zużycie hamulców i poprawia bezpieczeństwo jazdy w trudnych warunkach. Hamowanie silnikiem w automacie to nie tylko możliwa, ale i zalecana technika, szczególnie podczas zjazdów, jazdy z obciążeniem i w górzystym terenie.
