Turbosprężarka to urządzenie, które do prawidłowej pracy potrzebuje swobodnego przepływu powietrza przez cały układ dolotowy – od filtra powietrza, przez przewody, aż po kolektor ssący. Zatkany dolot, czyli sytuacja, w której przepływ powietrza jest poważnie ograniczony przez zanieczyszczenia, uszkodzenia lub niewłaściwą konstrukcję, ma bardzo negatywny wpływ na pracę turbo i całego silnika. Jakie są objawy i skutki takiego problemu?
Pierwszym i najbardziej odczuwalnym efektem zatkanego dolotu jest wyraźny spadek mocy silnika. Turbosprężarka nie jest w stanie zassać odpowiedniej ilości powietrza, przez co do cylindrów trafia mniej tlenu, a mieszanka paliwowo-powietrzna staje się zbyt bogata lub uboga – w zależności od pracy sterownika silnika. Kierowca zauważa, że auto „nie jedzie”, przyspiesza ospale i ma trudności z osiągnięciem wyższych prędkości. Reakcja na gaz jest spóźniona, a turbo lag wyraźnie się wydłuża.
Zatkany dolot powoduje również niestabilną pracę turbosprężarki. Turbo musi pracować ciężej, by zbudować odpowiednie ciśnienie doładowania, co prowadzi do wzrostu temperatury i obciążenia łożysk oraz wirnika. W skrajnych przypadkach może dojść do tzw. surge, czyli cofki powietrza przez wirnik turbo, co objawia się głośnym „ćwierkaniem”, świstem lub buczeniem podczas nagłego odjęcia gazu. To bardzo niebezpieczne zjawisko, które może prowadzić do uszkodzenia łopatek, łożysk, a nawet całkowitego zatarcia turbosprężarki.
Kolejnym objawem zatkanego dolotu są problemy z równomierną pracą silnika. Może pojawić się falowanie obrotów na biegu jałowym, szarpanie podczas przyspieszania, a nawet gaśnięcie silnika przy gwałtownym odjęciu gazu. W logach parametrów pracy silnika widoczne są rozbieżności między ciśnieniem zadanym a rzeczywistym, a komputer często rejestruje błędy związane z układem doładowania lub mieszanką paliwowo-powietrzną.
Zatkany dolot to także wzrost zużycia paliwa. Silnik, próbując zrekompensować niedobór powietrza, podaje większą dawkę paliwa, co prowadzi do niepełnego spalania, powstawania nagaru i zwiększonej emisji spalin. Może pojawić się także dymienie z wydechu – najczęściej czarne, świadczące o niespalonym paliwie.
Najczęstsze przyczyny zatkanego dolotu to zanieczyszczony filtr powietrza, nagar w przewodach dolotowych, uszkodzone lub zagięte przewody, źle zamontowane elementy po tuningu, a także obecność ciał obcych w układzie (np. liście, piach, fragmenty uszczelek). Warto regularnie kontrolować stan filtra powietrza, przewodów i wszystkich połączeń, zwłaszcza po modyfikacjach układu dolotowego.
Jeśli zauważysz spadek mocy, ospałą reakcję na gaz, dymienie z wydechu lub nietypowe dźwięki z okolic turbo, koniecznie sprawdź stan dolotu. Szybka diagnostyka i usunięcie przyczyny zatkania pozwolą uniknąć poważnych uszkodzeń turbosprężarki, poprawią osiągi i wydłużą żywotność silnika. Dbałość o czystość i drożność układu dolotowego to podstawa bezproblemowej eksploatacji każdego auta z turbo.
