Konwerter momentu obrotowego to jeden z najbardziej kluczowych, a zarazem najmniej widocznych elementów automatycznej skrzyni biegów. Jego zadaniem jest przenoszenie siły napędowej z silnika do przekładni, umożliwiając płynne ruszanie, tłumienie drgań i przekazywanie momentu obrotowego bez sztywnego połączenia. Pomimo swojej zwartej konstrukcji, konwerter składa się z wielu precyzyjnych komponentów, z których każdy może ulec zużyciu. Niektóre z tych elementów są szczególnie narażone na przeciążenia, co w dłuższej perspektywie prowadzi do objawów takich jak szarpanie, opóźnione ruszanie, wibracje czy pogorszenie komfortu jazdy.
Najczęściej zużywającą się częścią konwertera jest sprzęgło lock-up, czyli blokada hydrokinetyczna. Jego zadaniem jest mechaniczne połączenie silnika ze skrzynią podczas jazdy ze stałą prędkością, w celu ograniczenia strat energii. Sprzęgło to pracuje w ekstremalnych warunkach – musi przenosić duży moment obrotowy przy wysokich temperaturach i stale zmieniających się warunkach obciążenia. Z czasem jego okładziny cierne zużywają się, co prowadzi do niepełnego załączania blokady. Objawem może być charakterystyczne pulsowanie, drgania lub trudność w utrzymaniu stałej prędkości.
Drugim newralgicznym elementem konwertera są łopatki pompy i turbiny wewnętrznej. Choć są wykonane z metalu i zaprojektowane do długiej eksploatacji, z biegiem czasu mogą ulec zużyciu mechanicznemu na skutek oddziaływania ciśnienia i przepływu oleju. W skrajnych przypadkach dochodzi do ich pęknięcia lub rozwarstwienia, co powoduje utratę efektywności przenoszenia napędu, spadek osiągów i wzrost zużycia paliwa.
Równie istotne są łożyska igiełkowe, które umożliwiają ruch względny pomiędzy elementami wirującymi konwertera. Ich zużycie objawia się zazwyczaj jako metaliczne odgłosy, wibracje przy przyspieszaniu i niestabilna praca skrzyni w trybie jazdy miejskiej. Jeżeli łożyska ulegną całkowitej awarii, może dojść do poważnych uszkodzeń wewnątrz konwertera i w samej skrzyni biegów.
Wewnątrz konwertera pracuje również stator – element pośredniczący w przepływie oleju między pompą a turbiną. Stator wyposażony jest w sprzęgło jednokierunkowe, które umożliwia jego ruch tylko w jedną stronę. Jeżeli sprzęgło to zaczyna się zacinać lub nie działa prawidłowo, dochodzi do utraty momentu obrotowego i spadku efektywności całego układu napędowego. Objawy są niekiedy subtelne – pogorszenie przyspieszenia, ospała reakcja na gaz lub zbyt wysokie obroty przy normalnej jeździe.
Ostatnim istotnym elementem jest sam korpus konwertera. Choć jego awarie należą do rzadkości, może ulec mikropęknięciom lub odkształceniom pod wpływem ekstremalnych obciążeń, szczególnie w autach tuningowanych lub często użytkowanych w trybie sportowym. Tego rodzaju defekty prowadzą do nieszczelności, wycieków oleju i w efekcie – przegrzewania całej skrzyni.
Podsumowując – konwerter momentu obrotowego jest bardziej skomplikowanym urządzeniem, niż mogłoby się wydawać. Jego elementy cierne, łożyska, łopatki, sprzęgła jednokierunkowe i układy blokujące są narażone na bardzo intensywną eksploatację. Objawy zużycia poszczególnych komponentów bywają niepozorne, ale z czasem mogą doprowadzić do pogorszenia pracy skrzyni lub całkowitej utraty napędu. Dlatego przy diagnostyce układu napędowego nie warto pomijać roli konwertera, który może być źródłem wielu trudnych do wykrycia problemów.
