W świecie motoryzacji trwałość automatycznych skrzyń biegów przez długi czas była tematem nieco kontrowersyjnym. Wielu kierowców obawiało się tego rozwiązania, traktując je jako mniej trwałe niż skrzynie manualne i bardziej kosztowne w naprawie. Z biegiem lat jednak konstrukcja i technologia automatów znacznie się rozwinęły, a ich trwałość poprawiła się na tyle, że w wielu modelach dorównuje, a czasem nawet przewyższa trwałość przekładni ręcznych. Warto zatem przyjrzeć się bliżej, jak długo może funkcjonować automatyczna skrzynia biegów i jakie czynniki mają największy wpływ na jej żywotność.
Pierwszym i najważniejszym czynnikiem determinującym przebieg, jaki wytrzyma automat, jest jakość konstrukcji samej skrzyni. Różne typy przekładni mają różną trwałość, a to, co potrafi przejechać skrzynia klasyczna z przekładnią hydrokinetyczną, może różnić się od możliwości skrzyni dwusprzęgłowej czy bezstopniowej. Przykładowo, renomowane skrzynie produkowane przez wyspecjalizowane firmy, znane ze swojej niezawodności, potrafią wytrzymać bez większych problemów przebieg przekraczający pół miliona kilometrów. Dotyczy to jednak sytuacji, w której użytkownik dba o regularny serwis i eksploatuje pojazd zgodnie z zaleceniami producenta.
Drugim aspektem wpływającym na trwałość skrzyni automatycznej jest sposób jazdy kierowcy. Częste przyspieszanie, gwałtowne zmiany trybu jazdy, holowanie przyczep bez dodatkowego chłodzenia oleju lub jazda w trudnym terenie mogą znacząco skrócić żywotność przekładni. Automat źle znosi nadmierne przeciążenia, szczególnie wtedy, gdy olej w skrzyni nie ma odpowiednich warunków pracy, a jego temperatura przez dłuższy czas utrzymuje się na zbyt wysokim poziomie. Z drugiej strony łagodna jazda miejska, unikanie przeciążeń i regularne przeglądy mogą znacząco wydłużyć czas eksploatacji.
Nie bez znaczenia pozostaje również to, jak często i w jaki sposób wymieniany jest olej w skrzyni. Wciąż zdarzają się przypadki, gdzie użytkownicy lub serwisy uznają, że oleju w automacie nie trzeba wymieniać. Taka polityka prowadzi do przyspieszonego zużycia elementów wewnętrznych, zwłaszcza w skrzyniach, które nie mają skutecznych filtrów lub są bardziej podatne na zabrudzenia. Tymczasem regularna wymiana oleju, najlepiej metodą dynamiczną, znacząco poprawia żywotność skrzyni, pozwalając jej na pracę w optymalnych warunkach i zabezpieczając newralgiczne elementy przed zatarciem.
Niektóre automatyczne skrzynie biegów są projektowane z myślą o długowieczności i osiągają imponujące przebiegi bez żadnych poważnych napraw. Są też jednak konstrukcje, które okazują się wrażliwe na jakość oleju, wymagają częstszego serwisu i mimo niewielkiego przebiegu mogą ulec awarii. Przykłady takich sytuacji można znaleźć zarówno wśród europejskich, jak i azjatyckich producentów. Dlatego warto przed zakupem konkretnego modelu samochodu zapoznać się z opiniami użytkowników, doświadczeniami warsztatów i historią awaryjności konkretnej skrzyni.
Doświadczenia właścicieli i statystyki warsztatów pokazują, że dobrze utrzymany automat potrafi przejechać nawet trzysta, czterysta, a w niektórych przypadkach ponad pięćset tysięcy kilometrów. Oczywiście nie oznacza to, że przez cały ten czas nie trzeba nic robić. Nawet najbardziej trwała skrzynia może wymagać wymiany uszczelek, regeneracji mechatroniki, adaptacji lub drobnych napraw związanych z czujnikami. Jednak koszty te rozkładają się w czasie i nie muszą być powodem do rezygnacji z automatu na rzecz ręcznej przekładni.
Warto również podkreślić, że nie sam przebieg, ale jego jakość i warunki, w jakich był realizowany, mają największe znaczenie. Skrzynia, która pracowała w dużym aucie poruszającym się głównie po trasach, będzie w znacznie lepszym stanie niż ta sama przekładnia eksploatowana w mieście z częstym ruszaniem, staniem w korkach i przeciążaniem przy jeździe na krótkich odcinkach. Również wpływ klimatu i ukształtowania terenu może mieć znaczenie – jazda w górach, upały lub mrozy to warunki, które zwiększają obciążenie układu.
Podsumowując, trwałość automatycznej skrzyni biegów w dużej mierze zależy od jej konstrukcji, sposobu użytkowania, jakości serwisowania i warunków eksploatacji. Choć trudno jednoznacznie wskazać jeden przebieg jako granicę wytrzymałości, można przyjąć, że zadbany automat może bezpiecznie przekroczyć granicę kilkuset tysięcy kilometrów. Kluczem do osiągnięcia takiego wyniku jest regularna wymiana oleju, ostrożna jazda i szybkie reagowanie na pierwsze oznaki nieprawidłowej pracy skrzyni. Dzięki temu przekładnia może służyć długo i niezawodnie, nawet w pojazdach z bardzo dużym przebiegiem.
