Choć układ napędowy większości samochodów osobowych nie jest miejscem, gdzie naturalnie powinno dochodzić do obecności powietrza, w niektórych przypadkach, zwłaszcza w pojazdach z hydraulicznie sterowanymi sprzęgłami, napędami na cztery koła lub systemami sterowania skrzyniami biegów, zapowietrzenie może wywoływać szereg problemów. Najczęściej kojarzy się ono z układem hamulcowym, jednak kierowcy nie zawsze zdają sobie sprawę, że obecność powietrza w innych częściach układów przeniesienia napędu także może mieć poważne konsekwencje. W zależności od rodzaju pojazdu, zastosowanych technologii i miejsca wystąpienia zapowietrzenia, objawy mogą być subtelne albo wyjątkowo dokuczliwe.
Jednym z najczęstszych przypadków, w których dochodzi do zapowietrzenia, jest układ sterowania sprzęgłem, zwłaszcza w pojazdach z hydraulicznym wysprzęglikiem. Jeśli w przewodach hydraulicznych pojawi się powietrze, sprzęgło może zacząć pracować niewłaściwie. Objawia się to najczęściej miękkim pedałem sprzęgła, którego skok staje się dłuższy, a punkt „złapania” zaczyna przesuwać się w nienaturalne miejsce. Kierowca może mieć wrażenie, że sprzęgło łapie tuż przy podłodze lub wręcz przeciwnie – bardzo wysoko, a w skrajnych przypadkach pedał może opaść i nie wracać do swojej pierwotnej pozycji. Prowadzi to do trudności w ruszaniu, nieprawidłowej pracy skrzyni biegów oraz ryzyka uszkodzenia synchronizatorów lub samego sprzęgła.
Innym przypadkiem są układy przeniesienia napędu z aktywnym sprzęgłem – takie jak Haldex czy podobne rozwiązania stosowane w wielu SUV-ach i autach z napędem na cztery koła. Te systemy dołączają napęd tylnej osi poprzez działanie sprzęgła sterowanego ciśnieniem oleju. W momencie, gdy układ ten zostanie zapowietrzony, pompa odpowiedzialna za budowanie ciśnienia może nie być w stanie skutecznie zadziałać. W efekcie system może przestać dołączać napęd na tył, mimo że warunki drogowe by tego wymagały. Kierowca może zaobserwować problemy z trakcją podczas ruszania na śliskiej nawierzchni, znacznie zwiększoną tendencję do poślizgu kół przednich oraz błędy zapisujące się w sterownikach pokładowych. Czasem zapowietrzenie powoduje, że układ napędu przechodzi w tryb awaryjny, a kontrolka informująca o niedostępności napędu na cztery koła zaczyna świecić się na desce rozdzielczej.
Objawy zapowietrzenia mogą także występować w automatycznych skrzyniach biegów, zwłaszcza tych, które mają oddzielne, hydraulicznie sterowane podzespoły. Jeżeli w układzie hydraulicznym pojawi się powietrze – na przykład po wymianie oleju, regeneracji mechatroniki lub innych ingerencjach serwisowych – może dojść do opóźnionej zmiany przełożeń, szarpania przy wrzucaniu biegu lub niestabilnego działania wstecznego biegu. Działanie to wynika z braku odpowiedniego ciśnienia w newralgicznych punktach układu, co sprawia, że siłowniki nie reagują na czas albo robią to zbyt gwałtownie. W starszych konstrukcjach może to objawiać się dłuższą zwłoką po przesunięciu dźwigni skrzyni z pozycji neutralnej na jazdę do przodu lub do tyłu.
W układach wspomagania kierownicy, szczególnie tych hydraulicznych, zapowietrzenie również daje wyraźne sygnały. Choć nie jest to bezpośrednio układ napędowy, to jego funkcjonowanie wpływa na precyzję prowadzenia pojazdu. Obecność powietrza w układzie może powodować trudności w obracaniu kierownicą, odczuwalne pulsacje na kole kierownicy lub nieprzyjemne dźwięki przypominające bulgotanie, szczególnie przy maksymalnych skrętach. Takie zjawiska często są mylnie interpretowane jako awaria pompy wspomagania lub uszkodzenie przekładni kierowniczej, tymczasem przyczyną może być niedokładne odpowietrzenie po wymianie płynu lub nieszczelność w przewodach.
Ciekawym przypadkiem są napędy hybrydowe i elektryczne z przekładniami o zamkniętym układzie chłodzenia i smarowania, gdzie także stosuje się pompy hydrauliczne. W tego typu pojazdach zapowietrzenie może prowadzić do przegrzewania się komponentów przekładni lub nieregularnego działania systemów rozdziału mocy między osiami. Objawy są często subtelne, jak chwilowe spadki mocy, nieprzewidywalne reakcje na pedał gazu czy trudności z odzyskiem energii podczas hamowania rekuperacyjnego.
Warto zaznaczyć, że zapowietrzenie układów napędowych bardzo rzadko następuje samoistnie. Najczęściej jego przyczyną jest nieprawidłowo przeprowadzony serwis, uszkodzenie uszczelnień lub nieszczelność w przewodach hydraulicznych. Objawy mogą pojawiać się bezpośrednio po naprawie lub z pewnym opóźnieniem, w miarę jak do układu dostaje się coraz więcej powietrza. Kluczowe jest więc szybkie rozpoznanie objawów i przeprowadzenie dokładnego odpowietrzenia – w niektórych przypadkach wymaga to specjalistycznego sprzętu diagnostycznego i procedur przewidzianych przez producenta pojazdu.
Podsumowując, objawy zapowietrzenia układu napędowego mogą być bardzo zróżnicowane – od trudności ze zmianą biegów, przez nieprawidłowe działanie napędu na cztery koła, aż po błędy sterowników i kontrolki ostrzegawcze. Nie zawsze są jednoznaczne, a ich źródło może być trudne do wykrycia bez dokładnej diagnostyki. Dlatego każdorazowo po ingerencji w układy hydrauliczne warto zadbać o prawidłowe odpowietrzenie i dokładną kontrolę działania wszystkich elementów, by uniknąć problemów, które mogą narastać w czasie i prowadzić do kosztownych awarii.
