Filtr cząstek stałych (DPF) to kluczowy element układu wydechowego w nowoczesnych samochodach z silnikiem diesla. Jego zadaniem jest wyłapywanie i wypalanie cząstek sadzy powstających podczas spalania oleju napędowego. Wielu kierowców sądzi, że regularne pokonywanie długich tras powinno zapobiegać zapychaniu się DPF, ponieważ podczas jazdy z wyższą prędkością i temperaturą zachodzi skuteczna regeneracja filtra. Niestety, w praktyce zdarza się, że nawet auta eksploatowane głównie na trasach mają problemy z nadmiernym nagromadzeniem sadzy w DPF. Przyczyn takiej sytuacji może być kilka.
Jednym z najważniejszych czynników jest stan techniczny silnika i jego osprzętu. Jeśli układ wtryskowy nie pracuje prawidłowo, wtryskiwacze podają zbyt dużo paliwa lub nie rozpylają go właściwie, w spalinach pojawia się więcej niespalonych cząstek, które trafiają do DPF. Uszkodzone lub zużyte wtryskiwacze, a także nieprawidłowe ciśnienie w układzie paliwowym, mogą prowadzić do powstawania nadmiernej ilości sadzy nawet podczas jazdy autostradowej.
Kolejną przyczyną może być niesprawny układ recyrkulacji spalin (EGR). Zawór EGR odpowiada za kierowanie części spalin z powrotem do komory spalania, co obniża temperaturę spalania i ogranicza emisję tlenków azotu. Jeśli zawór EGR jest zablokowany w pozycji otwartej lub pracuje nieprawidłowo, do cylindrów trafia zbyt dużo spalin, a mieszanka paliwowo-powietrzna staje się zbyt uboga w tlen. Efektem jest powstawanie większej ilości sadzy, która trafia do filtra DPF.
Ważnym czynnikiem jest również stan turbosprężarki. Nieszczelności, zużyte uszczelnienia lub niewłaściwa praca turbiny mogą prowadzić do przedostawania się oleju do układu wydechowego. Spalanie oleju silnikowego skutkuje powstawaniem dużych ilości sadzy, która bardzo szybko zapycha DPF, nawet jeśli samochód regularnie pokonuje długie trasy.
Nie bez znaczenia jest także jakość paliwa. Tankowanie oleju napędowego niskiej jakości, zawierającego zanieczyszczenia lub domieszki, może prowadzić do powstawania większej ilości sadzy podczas spalania. Dodatkowo, zanieczyszczone paliwo przyspiesza zużycie wtryskiwaczy i innych elementów układu paliwowego, co potęguje problem.
Kolejną możliwą przyczyną jest niesprawność czujników monitorujących pracę DPF, takich jak czujniki ciśnienia różnicowego lub temperatury. Jeśli czujniki przekazują błędne informacje do sterownika silnika, proces regeneracji filtra może być inicjowany zbyt rzadko lub w nieodpowiednich warunkach. W efekcie sadza gromadzi się szybciej, niż jest wypalana, co prowadzi do zapchania filtra.
Warto również zwrócić uwagę na styl jazdy. Nawet podczas długich tras, jeśli kierowca utrzymuje bardzo niskie obroty silnika, temperatura spalin może być zbyt niska, by skutecznie wypalić sadzę w DPF. Współczesne diesle często wymagają jazdy z wyższymi obrotami przez określony czas, aby proces regeneracji przebiegał prawidłowo.
Podsumowując, nagromadzenie sadzy w DPF mimo długich tras może być spowodowane problemami z układem wtryskowym, niesprawnym zaworem EGR, zużyciem turbosprężarki, niską jakością paliwa, błędami czujników lub nieodpowiednim stylem jazdy. Regularna diagnostyka i dbanie o sprawność wszystkich podzespołów silnika są kluczowe dla prawidłowej pracy filtra DPF i uniknięcia kosztownych napraw.
