Zapowietrzenie układu sprzęgła to jeden z najczęstszych problemów, który wpływa bezpośrednio na komfort jazdy i bezpieczeństwo. Objawia się zazwyczaj miękkim pedałem, opóźnioną reakcją przy zmianie biegów, trudnościami z ruszaniem oraz charakterystycznym uczuciem „gumowości” podczas wciskania sprzęgła. Choć niektórzy kierowcy kojarzą zapowietrzenie głównie z układem hamulcowym, w rzeczywistości w autach z hydraulicznym układem sprzęgła mechanizm ten również bywa wrażliwy na obecność powietrza. Warto zrozumieć, dlaczego do tego dochodzi i co najczęściej jest tego źródłem.
Pierwszą i najbardziej typową przyczyną zapowietrzenia układu jest nieszczelność któregoś z elementów hydraulicznych. Może to być pompa sprzęgła, siłownik lub elastyczny przewód łączący te dwa elementy. Nawet minimalna szczelina w układzie może prowadzić do zasysania powietrza – zwłaszcza podczas wielokrotnego wciskania pedału, gdy ciśnienie nie utrzymuje się w przewodzie na odpowiednim poziomie. Co istotne, w przeciwieństwie do układu hamulcowego, gdzie nieszczelności najczęściej powodują wyciek płynu, w układzie sprzęgła częściej dochodzi do zasysania powietrza bez wyraźnych oznak wycieku, co utrudnia szybką diagnozę.
Drugim powodem może być zużycie lub niewłaściwa jakość płynu hydraulicznego. Płyn ten ma właściwości higroskopijne, czyli pochłania wilgoć z otoczenia. Gdy zawartość wody w płynie jest zbyt wysoka, w wyniku podgrzewania może dojść do powstania pęcherzyków gazu. Te z kolei wędrują w przewodach i prowadzą do zaburzenia działania całego układu. Problem ten pojawia się często po dłuższym czasie eksploatacji auta bez wymiany płynu, a także w warunkach intensywnego użytkowania, jak jazda w mieście czy na górskich serpentynach.
Innym czynnikiem, który może prowadzić do zapowietrzenia, jest nieprawidłowo przeprowadzona wymiana któregoś z elementów układu. Wymiana pompy sprzęgła, siłownika lub przewodu bez dokładnego odpowietrzenia prowadzi do pozostawienia resztek powietrza wewnątrz. Nawet niewielka ilość może skutkować nieprawidłowym działaniem pedału – szczególnie w momencie nagłego ruszania czy precyzyjnej zmiany biegów.
W autach, w których układ sprzęgła jest zasilany z tego samego zbiorniczka co układ hamulcowy, niska ilość płynu w zbiorniczku może również doprowadzić do zapowietrzenia. W takiej sytuacji obniżenie poziomu cieczy poniżej minimum powoduje zassanie powietrza do układu sprzęgła wcześniej niż do układu hamulcowego, ponieważ punkt poboru płynu dla sprzęgła znajduje się wyżej.
Nie bez znaczenia są również różnice temperatur i ich wpływ na rozszerzalność materiałów. Gdy elementy układu sprzęgła są zużyte lub wykonane z materiałów o dużej podatności na odkształcenia termiczne, może dochodzić do chwilowej utraty szczelności w określonych warunkach, co również sprzyja przedostawaniu się powietrza.
Zapowietrzenie układu sprzęgła nigdy nie powinno być bagatelizowane. W skrajnych przypadkach prowadzi do całkowitego braku możliwości rozłączenia napędu, co uniemożliwia zmianę biegu lub zatrzymanie pojazdu. Z tego powodu pierwsze objawy – miękki pedał, trudności z włączeniem biegu, opóźnione działanie sprzęgła – powinny być impulsem do kontroli szczelności układu, jakości płynu oraz ewentualnego odpowietrzenia całości w warunkach warsztatowych lub przy użyciu odpowiedniego sprzętu.
