Sprężarka klimatyzacji to jeden z najważniejszych elementów całego układu chłodzenia w samochodzie. To ona odpowiada za wprowadzenie czynnika chłodniczego w ruch i utrzymanie odpowiedniego ciśnienia w instalacji. Na rynku spotyka się różne konstrukcje sprężarek, ale dwie z nich dominują w motoryzacji: sprężarki tłokowe oraz spiralne, zwane również bezpośrednio sprężarkami typu scroll. Choć obie pełnią tę samą funkcję, ich budowa i sposób działania różnią się istotnie, co przekłada się na efektywność, trwałość oraz komfort użytkowania.
Sprężarka tłokowa działa na zasadzie podobnej do klasycznego silnika spalinowego. Wewnątrz jej obudowy znajdują się jeden lub więcej tłoków, które poruszają się w cylindrach. Ruch tłoków powoduje zasysanie, sprężanie i tłoczenie czynnika chłodniczego do dalszej części układu. Tego typu sprężarki stosowane były powszechnie przez wiele lat i charakteryzują się wysoką wytrzymałością, prostą konstrukcją oraz dużą dostępnością części zamiennych.
Jednak sprężarki tłokowe mają również swoje wady. Do ich pracy potrzebny jest mechaniczny układ korbowy, który generuje drgania i hałas. Z uwagi na swoją budowę są również mniej efektywne energetycznie, szczególnie w warunkach zmiennego obciążenia. Sprężarki tłokowe najlepiej sprawdzają się, gdy pracują w stabilnych, powtarzalnych warunkach – przy stałym obciążeniu i temperaturze otoczenia. Ich główną zaletą pozostaje odporność na przeciążenia i trwałość w starszych konstrukcjach.
Sprężarka spiralna, czyli typu scroll, zbudowana jest zupełnie inaczej. W jej wnętrzu znajdują się dwie spirale – jedna nieruchoma, druga ruchoma – które przesuwają się względem siebie, stopniowo sprężając czynnik chłodniczy. Ruch spiral jest ciągły, bez gwałtownych zmian kierunku i bez użycia zaworów. Dzięki temu cały proces przebiega bardzo płynnie, cicho i z minimalnymi stratami energii. Sprężarki spiralne charakteryzują się wyjątkowo cichą pracą, wysoką kulturą działania oraz większą efektywnością, szczególnie przy zmiennych warunkach eksploatacyjnych.
Zaletą sprężarek spiralnych jest także ich niższe zużycie energii i wyższa sprawność przy częstym załączaniu i wyłączaniu klimatyzacji. Dzięki płynnemu sprężaniu czynnika i mniejszemu oporowi wewnętrznemu, takie konstrukcje są bardziej przyjazne dla nowoczesnych silników, zwłaszcza tych o małej pojemności i turbodoładowanych, które wymagają maksymalnej oszczędności energii pomocniczej.
Mimo tych zalet, sprężarki spiralne są bardziej wrażliwe na zanieczyszczenia i nieprawidłowości w układzie. Brak odpowiedniego smarowania lub obecność wilgoci może doprowadzić do ich szybkiego zużycia. Wymagają również precyzyjnego doboru czynnika i oleju, dlatego naprawa lub wymiana takiego urządzenia powinna być przeprowadzana z dużą starannością.
Podsumowując, sprężarki tłokowe są bardziej odporne na przeciążenia i tanie w serwisie, ale mniej efektywne i głośniejsze. Spiralne natomiast oferują wyższą wydajność, cichą pracę i lepsze dopasowanie do nowoczesnych systemów klimatyzacji, jednak są bardziej wrażliwe na błędy serwisowe i zanieczyszczenia. Wybór odpowiedniego typu sprężarki zależy od konstrukcji pojazdu, jego wieku oraz oczekiwań użytkownika względem komfortu, trwałości i kosztów eksploatacji.
