Sprzęgło wielopłytkowe to serce większości nowoczesnych napędów na cztery koła typu dołączanego. Spotykamy je między innymi w systemach Haldex, a także w rozwiązaniach stosowanych przez producentów takich jak BMW, Ford, Volvo czy Honda. Choć jego rola może wydawać się drugoplanowa, to właśnie ten element odpowiada za błyskawiczne dołączanie tylnej osi w chwili wykrycia poślizgu lub potrzeby lepszej trakcji. Kiedy sprzęgło to przestaje działać prawidłowo, skutki mogą być znacznie poważniejsze niż tylko chwilowa utrata przyczepności.
Pierwszym i najbardziej oczywistym efektem niesprawności sprzęgła wielopłytkowego jest brak działania napędu na cztery koła. Auto, które do tej pory korzystało z zalet układu AWD, zaczyna zachowywać się jak klasyczny samochód z napędem na jedną oś – najczęściej przednią. W warunkach suchych może to nie stanowić większego problemu, ale na śliskiej nawierzchni, w deszczu, śniegu czy błocie, brak napędu tylnej osi może poważnie ograniczyć zdolności trakcyjne pojazdu. Samochód staje się mniej stabilny, szczególnie podczas przyspieszania na zakrętach i podjazdach.
Kolejnym skutkiem niesprawnego sprzęgła wielopłytkowego są szarpnięcia i opóźnienia w reakcji układu napędowego. Nawet jeśli napęd tylnej osi jest okresowo aktywowany, jego załączanie może odbywać się z wyraźnym opóźnieniem lub w sposób gwałtowny, co nie tylko obniża komfort jazdy, ale również może prowadzić do przeciążenia innych podzespołów. Typowym objawem jest uczucie „kopnięcia” w czasie ruszania, szczególnie podczas skrętu lub jazdy pod górę.
W przypadku długotrwałej jazdy z uszkodzonym sprzęgłem wielopłytkowym mogą pojawić się również konsekwencje dla całego układu przeniesienia napędu. Niesprawne sprzęgło może pracować w trybie częściowo załączonym, co oznacza, że wytwarza ciepło i tarcie nawet wtedy, gdy nie powinno. To z kolei prowadzi do przegrzewania oleju w przekładni i skrzyni rozdzielczej, a w konsekwencji do degradacji innych elementów, takich jak pompa ciśnieniowa, zawory sterujące, a nawet moduł sterujący napędem.
Jednym z najpoważniejszych skutków może być również uszkodzenie mechaniczne sprzęgła – zużycie tarcz ciernych, przegrzanie płytek lub ich rozwarstwienie. Z czasem prowadzi to do trwałego pogorszenia właściwości ciernych i niemożności zapewnienia jakiegokolwiek momentu obrotowego tylnej osi. Napęd staje się bezużyteczny, a przy próbie jego aktywacji komputer pokładowy rejestruje błędy, wyłącza funkcję AWD i może wprowadzić układ w tryb awaryjny.
Niesprawne sprzęgło wielopłytkowe wpływa też negatywnie na układ elektronicznej stabilizacji toru jazdy. Systemy takie jak ESP czy kontrola trakcji bazują na współpracy z napędem 4×4 i często wykorzystują go do korygowania toru jazdy poprzez rozdział momentu obrotowego. W przypadku jego braku, auto staje się bardziej podatne na uślizgi i trudniejsze do opanowania, zwłaszcza podczas szybkiego manewrowania lub nagłych zmian kierunku jazdy.
Warto również wspomnieć o zużyciu paliwa. Choć niesprawne sprzęgło może początkowo wydawać się „oszczędne”, ponieważ auto korzysta tylko z jednej osi napędowej, to niestabilność działania, opory mechaniczne i próby załączania mogą skutkować wyższym spalaniem. Silnik i skrzynia biegów muszą bowiem kompensować brak skutecznego przeniesienia mocy, co prowadzi do mniej efektywnej jazdy.
Niebezpieczne może być również przekonanie kierowcy, że jego auto nadal dysponuje pełnym napędem 4×4. W rzeczywistości przy niesprawnym sprzęgle układ działa tylko częściowo lub wcale, co może dać złudne poczucie bezpieczeństwa i doprowadzić do utraty kontroli nad pojazdem w trudnych warunkach drogowych.
Podsumowując – jazda z niesprawnym sprzęgłem wielopłytkowym to nie tylko ryzyko utraty trakcji, ale także poważne zagrożenie dla innych elementów napędu. Wczesna diagnostyka, odpowiednia konserwacja, regularna wymiana oleju i kontrola pracy systemu pozwalają uniknąć kosztownych awarii i utrzymać pełną funkcjonalność napędu na cztery koła.
