Wiele elementów zawieszenia pracuje w niezwykle trudnych warunkach – są narażone na drgania, zmienne temperatury, wodę, sól drogową i zanieczyszczenia mechaniczne. Dlatego odpowiednie smarowanie tych podzespołów jest kluczowe nie tylko dla ich trwałości, ale także dla komfortu jazdy i eliminacji niepokojących odgłosów. Choć nowoczesne zawieszenia są w dużej mierze bezobsługowe, to w praktyce wciąż istnieje wiele punktów, w których odpowiednio dobrany smar może zdziałać cuda – zarówno w trakcie montażu nowych części, jak i przy eksploatacji auta używanego.
Najczęściej stosowanym smarem do elementów zawieszenia jest smar silikonowy. Ma on świetne właściwości penetrujące, nie reaguje z gumą ani plastikiem i jest odporny na działanie wody. Doskonale nadaje się do smarowania tulei gumowo-metalowych, silentbloków oraz gumowych osłon, które potrafią piszczeć i skrzypieć przy kontakcie z metalem. Silikonowy smar zmniejsza tarcie, zabezpiecza przed wysychaniem gumy i zapobiega przyleganiu brudu. Często stosuje się go również przy składaniu elementów zawieszenia, by ułatwić ich montaż i przedłużyć trwałość połączeń.
Do bardziej obciążonych mechanicznie miejsc, takich jak sworznie wahaczy czy łożyska kolumn McPhersona, lepszym wyborem są smary na bazie litu lub molibdenu. Smar litowy jest uniwersalny, dobrze znosi duże naciski i nadaje się do połączeń metal-metal. Jest odporny na działanie wilgoci, a jednocześnie nie wypłukuje się łatwo z powierzchni. Smary z dodatkiem dwusiarczku molibdenu (MoS₂) dodatkowo zmniejszają tarcie w ekstremalnych warunkach i są doskonałe do smarowania sworzni kulowych, przegubów i punktów, gdzie występuje silne dociskanie powierzchni. Tego typu smary są czarne lub grafitowe i mają charakterystyczną, gęstą konsystencję.
W zawieszeniach gwintowanych, gdzie kluczowa jest ochrona przed korozją i możliwość regulacji po długim czasie użytkowania, stosuje się specjalne smary montażowe do gwintów, odporne na działanie wody i soli. Często są to pasty ceramiczne lub miedziowe, które zapobiegają zapiekaniu się gwintów i tulei w kolumnach zawieszenia. Dzięki nim możliwe jest późniejsze odkręcenie regulacji bez ryzyka uszkodzenia części. Trzeba jednak pamiętać, że smar miedziowy nie jest polecany w miejscach, gdzie elementy stalowe mają kontakt z aluminium – może to przyspieszać korozję elektrochemiczną.
W przypadku montażu poliuretanowych tulei zawieszenia, stosuje się specjalistyczne smary syntetyczne lub na bazie silikonu. Poliuretan ma zupełnie inną strukturę niż guma i nie powinien być smarowany klasycznym smarem litowym, który może go zniszczyć lub doprowadzić do przyspieszonego zużycia. Dlatego producenci poliuretanowych elementów często dodają do zestawów dedykowany smar, który należy równomiernie rozprowadzić na powierzchniach współpracujących. Pozwala to wyeliminować skrzypienie oraz zwiększyć płynność pracy zawieszenia, jednocześnie nie naruszając struktury tulei.
W klasycznych zawieszeniach z resorami piórowymi – stosowanych najczęściej w samochodach dostawczych, terenowych lub zabytkowych – można stosować smary grafitowe lub wazelinę techniczną, które zmniejszają tarcie między piórami i zabezpieczają przed korozją. W nowoczesnych pojazdach osobowych takie rozwiązania są już rzadkością, ale w starszych autach ich właściwa konserwacja ma ogromny wpływ na komfort jazdy.
Podczas stosowania smarów warto pamiętać o kilku zasadach. Nigdy nie należy smarować gwintów lub połączeń, które są projektowane na „sucho”, np. elementów wymagających kleju do gwintów. Nie należy też przesadzać z ilością smaru – jego nadmiar może przyciągać brud i przyspieszać zużycie zamiast mu zapobiegać. Warto też regularnie kontrolować stan miejsc smarowanych, zwłaszcza w samochodach eksploatowanych w trudnych warunkach – błocie, piachu, śniegu czy w jeździe sportowej.
Podsumowując – dobór odpowiedniego smaru do zawieszenia zależy od konkretnego zastosowania. Smar silikonowy sprawdzi się przy tulejach i gumowych osłonach, litowy i molibdenowy przy sworzniach i metalowych przegubach, pasty ceramiczne przy gwintach, a syntetyczne preparaty – przy tulejach poliuretanowych. Odpowiednie smarowanie to inwestycja w cichą, płynną i trwałą pracę zawieszenia, a także niższe koszty eksploatacyjne w dłuższej perspektywie.
