Czujniki obrotów w automatycznych skrzyniach biegów pełnią niezwykle istotną funkcję. To one przekazują sterownikowi informacje o prędkości obrotowej wałków wejściowych, wyjściowych oraz często również samego konwertera. Na podstawie tych danych skrzynia decyduje, kiedy i jak zmieniać biegi, jak dozować ciśnienie hydrauliczne, a także kiedy aktywować blokadę sprzęgła hydrokinetycznego. Kiedy którykolwiek z czujników zaczyna działać nieprawidłowo, cały system może pracować w trybie awaryjnym lub generować objawy przypominające poważniejsze uszkodzenia mechaniczne.
Pierwszym sygnałem mogącym świadczyć o problemach z czujnikiem obrotów jest niespodziewane przełączenie skrzyni w tryb awaryjny. Auto przestaje wówczas zmieniać biegi w pełnym zakresie, zatrzymując się najczęściej na jednym, zazwyczaj trzecim lub czwartym biegu. Dzieje się tak dlatego, że sterownik nie otrzymuje informacji o prędkości wałków i nie może obliczyć odpowiedniego przełożenia. Aby zapobiec poważnym uszkodzeniom, system automatycznie ogranicza możliwości skrzyni do minimum.
Kolejnym objawem są wyraźne opóźnienia w zmianie biegów. Jeżeli czujnik podaje błędne dane lub przerywa sygnał, skrzynia może „zastanawiać się”, kiedy przełączyć bieg, co skutkuje zawahaniem, przeciąganiem obrotów lub odwrotnie – zbyt wczesną zmianą przełożenia. Kierowca może odczuwać, że reakcje auta stają się nieprzewidywalne, a samochód przestaje zachowywać się tak, jak wcześniej, szczególnie podczas ruszania i hamowania.
Dość charakterystycznym objawem są także trudności przy ruszaniu lub zatrzymywaniu się. Jeżeli czujnik nie wykrywa spadku obrotów wałka wyjściowego, skrzynia może próbować zmienić bieg w nieodpowiednim momencie lub nie zwolnić sprzęgła. To prowadzi do szarpnięć, drgań i uczucia zbyt sztywnego połączenia między silnikiem a kołami. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić nawet do zgaśnięcia silnika przy nagłym zatrzymaniu.
W niektórych przypadkach objawy związane z uszkodzonym czujnikiem są mniej oczywiste. Może pojawić się nieregularność w prędkościomierzu, jeżeli czujnik wałka wyjściowego odpowiada również za przekazywanie danych do licznika. Wówczas kierowca zauważy drgania wskazówki prędkościomierza, chwilowe zaniki wskazań lub nielogiczne wartości prędkości podczas normalnej jazdy. To może prowadzić do błędnej interpretacji sytuacji – podejrzenie pada wtedy na zegary lub moduł ABS, choć źródłem problemu bywa właśnie skrzynia.
Warto zaznaczyć, że uszkodzenie czujnika obrotów nie zawsze skutkuje błędem zapisanym w sterowniku. Jeżeli czujnik działa tylko częściowo niepoprawnie, np. przekłamuje sygnał zamiast go całkowicie przerwać, sterownik może nie wykryć jednoznacznego błędu. Wówczas potrzebna jest szczegółowa diagnostyka oparta na analizie parametrów rzeczywistych, najlepiej w czasie jazdy. W wielu przypadkach to właśnie dane z czujników pozwalają zidentyfikować, że problem nie leży w mechanice skrzyni, lecz w elektronice.
Podsumowując – objawy uszkodzenia czujnika obrotów bywają podstępne, ponieważ łatwo je pomylić z bardziej poważnymi awariami skrzyni. Nietypowa zmiana biegów, szarpnięcia, tryb awaryjny, zawahania podczas jazdy czy błędy prędkościomierza to sygnały, które powinny skłonić do dokładnej diagnostyki. Wymiana uszkodzonego czujnika to z reguły nieskomplikowany zabieg, który może przywrócić skrzyni pełną sprawność bez potrzeby kosztownych napraw.
