Styl stance, który dziś uchodzi za jeden z najbardziej rozpoznawalnych i kontrowersyjnych kierunków w tuningu, nie pojawił się nagle, lecz ewoluował przez lata jako rezultat eksperymentów z zawieszeniem, geometrią kół i estetyką niskiego nadwozia. Choć trudno wskazać jeden konkretny moment, w którym powstał pierwszy projekt stance, to początki tego stylu można śledzić już na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych, kiedy to w Japonii, Niemczech i Stanach Zjednoczonych zaczęły się pojawiać pierwsze auta z mocno obniżonym zawieszeniem i felgami o ekstremalnym dopasowaniu do nadkoli.
Geneza stylu stance związana jest bezpośrednio z kulturą japońską i tamtejszymi scenami street racingu, driftu i stylizacji. Już w latach osiemdziesiątych japońscy tunerzy eksperymentowali z fitmentem, czyli idealnym spasowaniem felgi z nadkolem, aby auto nie tylko dobrze jeździło, ale też wyglądało agresywnie i unikalnie. Wiele inspiracji płynęło również z bosozoku i kaido racer – nurtów, które kładły nacisk na ekstrawaganckie proporcje i niską sylwetkę. To właśnie z tamtego okresu pochodzą pierwsze zdjęcia samochodów z ogromnym negatywnym camberem, dużymi felgami wysuniętymi poza obrys nadwozia i zderzakami niemal dotykającymi asfaltu.
Prawdziwa eksplozja stylu stance miała jednak miejsce w pierwszej dekadzie XXI wieku, głównie za sprawą internetu i portali społecznościowych. Wówczas pojawiły się pierwsze globalne społeczności skupione wokół takiego podejścia do tuningu – fora internetowe, profile na platformach zdjęciowych i eventy dedykowane wyłącznie niskim autom. Wśród prekursorskich projektów często wymienia się amerykańskie BMW serii trzy z końca lat dziewięćdziesiątych, przerabiane przez entuzjastów w Kalifornii, które miały ekstremalne zawieszenia gwintowane, felgi z dużym naciągiem opony i nadkola cięte lub modyfikowane, by osiągnąć idealny fitment. To właśnie te projekty zyskały ogromną popularność i ukształtowały wzorzec stylistyczny, który szybko rozprzestrzenił się na inne kraje.
W Niemczech, które są kolebką tuningu typu OEM+ i clean look, styl stance przyjął się w nieco bardziej minimalistycznej formie. Projekty bazujące na Volkswagenach, Audi czy BMW zyskały sławę dzięki perfekcyjnie dopracowanym detalom, ukrytym śrubom w felgach, lakierom typu candy oraz zawieszeniom pozwalającym „usiąść” karoserii niemal na podłożu. Niemiecka precyzja i estetyka sprawiły, że auta stance z tego regionu stały się wzorem dla tysięcy tunerów w całej Europie.
Warto też wspomnieć o roli zawieszenia pneumatycznego, które umożliwiło dalszy rozwój stylu. Dzięki airride auta mogły być obniżane do ekstremalnego poziomu na postoju, zachowując przy tym możliwość podniesienia się podczas jazdy. To rozwiązanie otworzyło drzwi do jeszcze bardziej spektakularnych projektów, które nie musiały już wybierać między wyglądem a praktycznością. Coraz więcej firm zaczęło oferować zestawy dopasowane do konkretnych modeli, co umożliwiło dynamiczny rozwój sceny stance na całym świecie.
Choć dokładna data powstania „pierwszego” auta stance pozostaje nieznana, to nie ulega wątpliwości, że styl ten dojrzewał przez wiele lat, by ostatecznie ukształtować się jako oddzielny nurt w tuningu. Nie chodziło już tylko o moc, osiągi czy funkcjonalność – kluczowe stały się proporcje, dopasowanie kół, wysokość zawieszenia i ogólny efekt wizualny. Projekt stance stał się formą ekspresji, a niekiedy nawet manifestem, że auto może być rzeźbą na kołach, odzwierciedlającą osobowość właściciela.
Podsumowując, styl stance narodził się z połączenia kilku nurtów motoryzacyjnych i ewoluował przez dekady, by stać się jednym z najbardziej rozpoznawalnych stylów tuningu na świecie. Pierwsze projekty powstawały jeszcze w czasach analogowych, ale dopiero cyfrowa era pozwoliła im rozwinąć skrzydła. Dziś stance to coś więcej niż wygląd – to społeczność, styl życia i filozofia projektowania auta od podstaw według własnych zasad.
