Pasek wieloklinowy, zwany również paskiem osprzętu, to jeden z kluczowych elementów mechanicznych w silniku samochodowym. Jego zadaniem jest przenoszenie napędu z wału korbowego na różne elementy wyposażenia silnika – takie jak alternator, pompa wspomagania układu kierowniczego, sprężarka klimatyzacji czy pompa cieczy chłodzącej (w niektórych konstrukcjach). Choć na pierwszy rzut oka może wydawać się niepozorny, jego rola jest absolutnie fundamentalna, a jego awaria może skutkować poważnymi problemami z funkcjonowaniem pojazdu. Dlatego znajomość interwałów wymiany i objawów zużycia jest niezbędna dla każdego kierowcy dbającego o sprawność swojego auta.
Standardowy okres wymiany paska wieloklinowego zależy od konstrukcji silnika, producenta i warunków eksploatacji. Najczęściej zaleca się jego wymianę co około sześćdziesiąt do dziewięćdziesięciu tysięcy kilometrów przebiegu lub co pięć do sześciu lat – nawet jeśli wizualnie nie nosi śladów zużycia. W autach eksploatowanych intensywnie, często w ruchu miejskim, z włączoną klimatyzacją i dużym obciążeniem osprzętu, warto rozważyć wymianę częściej, ponieważ pasek jest wówczas bardziej narażony na obciążenia i przyspieszone starzenie materiału.
Jednym z pierwszych objawów zużycia paska wieloklinowego jest piszczenie lub piszczący dźwięk podczas rozruchu silnika, szczególnie na zimno lub przy włączonym obciążeniu – jak światła, klimatyzacja czy ogrzewanie tylnej szyby. Może to świadczyć o jego ślizganiu się na rolkach, rozciągnięciu lub poluzowaniu. Warto jednak pamiętać, że taki objaw może wynikać również z problemu z napinaczem paska – dlatego zawsze należy sprawdzić cały układ napędowy osprzętu.
Wizualnie zużycie paska objawia się pęknięciami na jego wewnętrznej powierzchni, przetarciami boków, śladami przeskakiwania po rolkach lub wyraźnym wygładzeniem krawędzi rowków. Każdy z tych sygnałów powinien skłonić do niezwłocznej wymiany, nawet jeśli pasek jeszcze się trzyma – ponieważ jego zerwanie może nastąpić nagle i bez dodatkowego ostrzeżenia.
Zerwanie paska wieloklinowego może mieć poważne konsekwencje. W najprostszym scenariuszu dochodzi do utraty ładowania akumulatora – ponieważ przestaje pracować alternator. W efekcie, po kilkunastu minutach jazdy samochód może całkowicie się rozładować i zatrzymać. Jeśli pasek napędza pompę wspomagania, układ kierowniczy staje się twardy i trudny w obsłudze – co może być niebezpieczne szczególnie podczas manewrowania lub jazdy w mieście. W niektórych modelach pasek wieloklinowy napędza również pompę cieczy chłodzącej – co oznacza, że jego zerwanie prowadzi do natychmiastowego przegrzania silnika. To z kolei może skończyć się uszkodzeniem uszczelki pod głowicą, wypaczeniem głowicy lub w skrajnym przypadku – zatarciem jednostki napędowej.
Warto także wspomnieć o przypadku, w którym zerwany pasek wieloklinowy zostaje wciągnięty pod pasek rozrządu – co może doprowadzić do przeskoczenia zębów na kole pasowym i poważnej kolizji tłoków z zaworami. Takie przypadki występują co prawda rzadko, ale są bardzo kosztowne w skutkach.
Podczas wymiany paska warto jednocześnie sprawdzić lub wymienić jego napinacz, rolki prowadzące oraz – jeśli są obecne – sprzęgło alternatora i koło pasowe z tłumikiem drgań. To elementy współpracujące ze sobą, których niesprawność może przyspieszyć zużycie nowego paska lub doprowadzić do jego ponownego uszkodzenia.
Podsumowując – pasek wieloklinowy należy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta lub przy pierwszych objawach zużycia. Jego stan warto kontrolować regularnie, ponieważ jego awaria może unieruchomić pojazd lub doprowadzić do poważniejszych usterek. To drobny, ale niezwykle ważny element, którego sprawność decyduje o prawidłowej pracy całego osprzętu silnika. Profilaktyczna wymiana to wydatek niewielki w porównaniu do kosztów, jakie może wygenerować jego zerwanie.
