Świece zapłonowe to niewielki, ale niezwykle istotny element układu zapłonowego w silnikach benzynowych. To właśnie one odpowiadają za zapalenie mieszanki paliwowo-powietrznej w komorze spalania, co umożliwia pracę silnika. Ich stan techniczny ma bezpośredni wpływ na sprawność jednostki napędowej, jej osiągi, zużycie paliwa oraz komfort jazdy. Mimo swojej pozornej prostoty, świece zużywają się w sposób naturalny, a zbyt długie ich użytkowanie może prowadzić do poważnych problemów z pracą silnika. Kiedy więc należy je wymieniać i po czym poznać, że nadszedł właściwy moment?
Interwały wymiany świec zapłonowych różnią się w zależności od rodzaju zastosowanych świec, konstrukcji silnika i zaleceń producenta. W klasycznych świecach miedzianych zalecany przebieg wymiany wynosi zazwyczaj od dwudziestu do trzydziestu tysięcy kilometrów. Świece platynowe i irydowe mają znacznie dłuższą żywotność – mogą pracować nawet przez osiemdziesiąt do stu tysięcy kilometrów. Niektóre nowoczesne jednostki napędowe pozwalają na jeszcze dłuższe interwały, ale wszystko zależy od warunków eksploatacji i jakości paliwa. W praktyce warto przyjąć zasadę, że nawet jeśli świece są przewidziane na długi przebieg, dobrze jest je skontrolować co czterdzieści do pięćdziesięciu tysięcy kilometrów.
Jednym z najbardziej typowych objawów zużytych świec jest nierówna praca silnika – tzw. falujące obroty, zwłaszcza na biegu jałowym. Może to być odczuwalne jako delikatne szarpnięcia, wibracje lub nieprzyjemne „buczenie” dochodzące spod maski. Zużyta świeca nie generuje już iskry o odpowiedniej energii, co powoduje, że zapłon mieszanki nie następuje prawidłowo. To z kolei skutkuje spadkiem mocy, opóźnioną reakcją na gaz i nieprzyjemnym wrażeniem, że silnik „nie ciągnie” tak jak powinien.
Kolejnym objawem jest zwiększone zużycie paliwa. Silnik, który nie pracuje efektywnie z powodu niesprawnych świec, wymaga większej ilości paliwa do osiągnięcia tej samej mocy. Spalanie staje się mniej kompletne, a jednostka może kompensować niedobór energii przez wzbogacenie mieszanki. Różnice w spalaniu mogą być subtelne, ale w dłuższej perspektywie zauważalne – zwłaszcza przy częstej jeździe miejskiej lub na krótkich dystansach.
Niesprawne świece mogą również prowadzić do trudności z rozruchem – zwłaszcza w chłodne dni. Jeśli iskra zapłonowa nie jest wystarczająco silna, silnik może kręcić się dłużej, zanim odpali, lub w ogóle nie uruchomić się za pierwszym razem. To szczególnie niebezpieczne zimą, kiedy każda zwłoka może wyczerpać akumulator i unieruchomić pojazd.
Do innych symptomów zużytych świec należą także nagłe spadki mocy podczas przyspieszania, szarpanie silnika w czasie jazdy, podświetlenie kontrolki silnika (check engine), a nawet wyczuwalny zapach niespalonego paliwa. W skrajnych przypadkach może dojść do powstawania sadzy, która osadza się na świecach i sondzie lambda, zaburzając odczyty i prowadząc do poważniejszych problemów z układem paliwowym.
Warto również wspomnieć o wizualnych oznakach zużycia świec, które mogą być zauważone podczas przeglądu. Elektrody mogą być przepalone, pokryte nagarem, nadtopione lub mieć zbyt dużą szczelinę, co uniemożliwia właściwe generowanie iskry. Takie świece nie nadają się do dalszego użytku, nawet jeśli samochód jeszcze jakoś funkcjonuje.
Podsumowując – świece zapłonowe należy wymieniać zgodnie z zaleceniami producenta, zazwyczaj co dwadzieścia do stu tysięcy kilometrów, w zależności od ich typu. Objawy wskazujące na konieczność ich wymiany to nierówna praca silnika, wzrost spalania, problemy z odpalaniem, spadki mocy, zapalenie się kontrolki silnika i charakterystyczne szarpanie podczas jazdy. Ich regularna kontrola i wymiana to prosta, niedroga czynność serwisowa, która znacząco wpływa na sprawność, ekonomikę i niezawodność każdego silnika benzynowego.
