Samoczynne obracanie się kierownicy to niepokojący objaw, który wymaga natychmiastowej diagnostyki. W normalnych warunkach kierownica powinna reagować wyłącznie na ruchy rąk kierowcy, a po skręcie wracać do pozycji środkowej w sposób płynny, pod wpływem geometrii zawieszenia i pracy układu wspomagania. Jeśli jednak zaczyna skręcać sama – podczas jazdy, postoju lub ruszania – może to oznaczać usterkę jednego z kilku kluczowych podzespołów, a także zagrożenie dla bezpieczeństwa jazdy. Kluczowe jest, aby zrozumieć, kiedy i w jakich warunkach dochodzi do tego zjawiska, ponieważ każda sytuacja wskazuje na inne możliwe przyczyny.
Jeśli kierownica obraca się samoczynnie przy ruszaniu lub pokonywaniu nierówności, należy w pierwszej kolejności skontrolować stan zawieszenia i geometrii kół. Uszkodzone sworznie wahaczy, zużyte tuleje lub wybite końcówki drążków mogą powodować niekontrolowane przemieszczenie się kół, a siły działające na nie przenoszą się wprost na układ kierowniczy. W rezultacie kierownica może delikatnie skręcać się w jedną stronę lub wykonywać krótkie ruchy przy każdym wjechaniu na przeszkodę. Problem ten nasila się, jeśli zbieżność kół jest nieprawidłowa, a geometria zawieszenia odbiega od normy.
W pojazdach z elektrycznym wspomaganiem kierownicy przyczyną może być awaria czujnika momentu skrętu lub czujnika kąta położenia kierownicy. Błędne dane z tych elementów mogą zostać zinterpretowane przez sterownik jako polecenie skrętu, mimo że kierowca nie porusza kierownicą. W efekcie silnik elektryczny wspomagania może zacząć obracać kierownicą bez wyraźnego powodu, czasem pulsacyjnie, czasem w sposób jednostajny. Towarzyszyć temu mogą ostrzeżenia na desce rozdzielczej, wyczuwalne szarpnięcia lub nietypowe dźwięki z okolic kolumny kierowniczej.
Kolejnym obszarem do sprawdzenia jest sama przekładnia kierownicza, zwłaszcza jeśli jest to maglownica ze zmiennym wspomaganiem. Uszkodzenia zaworów wewnętrznych lub nierównomierne ciśnienie płynu mogą powodować nierówne rozkładanie siły wspomagania, co objawia się samoczynnym ruchem kierownicy. Zdarza się to szczególnie przy starych, wyeksploatowanych układach hydraulicznych lub w przypadku zapowietrzenia układu. Dodatkowo, nieszczelności mogą prowadzić do nagłych zmian oporu, przez co kierownica porusza się bez udziału kierowcy.
Nie można pominąć również kwestii opon i felg. Nierównomierne zużycie bieżnika, różnice w ciśnieniu, niewyważone koła lub uszkodzenia strukturalne w oponie mogą prowadzić do tzw. efektu ciągnięcia auta i chwilowych ruchów kierownicy. Choć nie jest to samoczynny obrót w dosłownym sensie, kierowca może mieć wrażenie, że auto „skręca samo”, a kierownica porusza się lekko pod wpływem nawierzchni lub przyspieszenia. W skrajnych przypadkach, takich jak uszkodzenie osnowy opony, ruchy te mogą być nagłe i nieprzewidywalne.
W przypadku pojazdów wyposażonych w systemy wspomagania toru jazdy, utrzymania pasa ruchu lub aktywnego parkowania, obrót kierownicy bez udziału kierowcy może być celowym działaniem systemu. Jeżeli jednak kierowca nie zainicjował żadnej funkcji, a auto mimo to samo ingeruje w kierunek jazdy, oznacza to błąd w oprogramowaniu, czujnikach lub nieprawidłową interpretację danych z kamery lub radaru. W takich sytuacjach konieczna jest diagnostyka komputerowa i sprawdzenie kalibracji wszystkich aktywnych systemów asystujących.
Podsumowując – samoczynny obrót kierownicy to zawsze sygnał ostrzegawczy, który wymaga szybkiej diagnozy. Najczęstsze przyczyny to uszkodzenia elementów zawieszenia, błędy czujników w układzie wspomagania, problemy z przekładnią kierowniczą lub ingerencje systemów asystujących. Ignorowanie tego objawu może prowadzić do utraty kontroli nad pojazdem, dlatego nie należy odkładać wizyty w warsztacie. W nowoczesnych autach diagnoza powinna obejmować zarówno kontrolę mechaniczną, jak i testy komputerowe – tylko wtedy możliwe jest pełne przywrócenie przewidywalnego i bezpiecznego działania układu kierowniczego.
