Badanie na obecność zeza to proces diagnostyczny wykonywany przez okulistę lub ortoptystę, mający na celu ocenę ustawienia gałek ocznych i koordynacji mięśni oka. Rozpoczyna się od wywiadu i oględzin – lekarz ocenia położenie oczu, ruchomość gałek, obecność odchylenia jednego z oczu. Następnie wykonuje się test zasłaniania (cover test) – polega na naprzemiennym zasłanianiu oczu i obserwacji ruchów wyrównawczych. Używa się także lampy szczelinowej, testów Hirschberga (ocena refleksu rogówkowego) i Maddoxa (pryzmatyczny test ustawienia oczu). Badanie może być uzupełnione o ocenę ostrości wzroku, widzenia obuocznego i stereopsji. W przypadku wykrycia zeza ustala się jego typ (zez zbieżny, rozbieżny, pionowy), kąt odchylenia i przyczynę (wrodzony, nabyty, porażenny). Diagnostyka pozwala na wdrożenie odpowiedniego leczenia: ćwiczeń ortoptycznych, korekcji okularowej, pryzmatów lub zabiegu chirurgicznego.
