Osmolalność krwi to wskaźnik określający stężenie wszystkich cząsteczek osmotycznie czynnych (elektrolity, glukoza, mocznik) w osoczu. Badanie to ma duże znaczenie diagnostyczne w ocenie gospodarki wodno-elektrolitowej, funkcji nerek, odwodnienia, przewodnienia, zaburzeń metabolicznych i zatruć. Norma osmolalności osocza wynosi 275–295 mOsm/kg H2O. Wzrost osmolalności obserwuje się w odwodnieniu, hipernatremii, cukrzycy, moczówce prostej, zatruciach alkoholem metylowym lub glikolem etylenowym. Spadek osmolalności występuje w przewodnieniu, hiponatremii, niewydolności nerek, SIADH (zespół nieadekwatnego wydzielania ADH). Interpretacja wyników wymaga uwzględnienia stężenia sodu, glukozy, mocznika i innych parametrów biochemicznych. Badanie osmolalności jest szczególnie przydatne w różnicowaniu przyczyn zaburzeń świadomości, w śpiączce, diagnostyce zatrucia oraz monitorowaniu leczenia diuretykami. Nieprawidłowe wyniki wymagają dalszej diagnostyki i szybkiej interwencji lekarskiej, gdyż zaburzenia osmolalności mogą prowadzić do obrzęku mózgu, zaburzeń rytmu serca i zgonu.
