Ręczne przemieszczenie i zabezpieczenie pępowiny to procedura położnicza stosowana w sytuacjach nagłych, np. w przypadku wypadnięcia pępowiny przez szyjkę macicy do pochwy przed urodzeniem dziecka. Jest to stan zagrażający życiu płodu, ponieważ pępowina może zostać uciśnięta przez główkę dziecka, prowadząc do niedotlenienia. Po rozpoznaniu wypadnięcia pępowiny położna lub lekarz natychmiast podejmuje działania: układa rodzącą w pozycji kolankowo-łokciowej lub na boku, ręcznie unosi część przodującą płodu i delikatnie przemieszcza pępowinę, aby zmniejszyć ucisk. Pępowinę zabezpiecza się wilgotnymi gazikami, aby zapobiec jej wysychaniu. Następnie jak najszybciej przeprowadza się poród, zwykle przez cesarskie cięcie. Każda minuta zwłoki zwiększa ryzyko niedotlenienia i zgonu płodu. Skuteczność procedury zależy od szybkości działania i doświadczenia personelu medycznego.
