C-telopeptyd kolagenu typu I (CTX, C-terminal telopeptide) to fragment białka powstający podczas degradacji kolagenu typu I, który jest głównym składnikiem kości. Oznaczenie poziomu CTX we krwi lub moczu jest jednym z najważniejszych markerów resorpcji (rozpadu) kości i pozwala na ocenę aktywności osteoklastów. Badanie jest szczególnie przydatne w diagnostyce i monitorowaniu leczenia osteoporozy, choroby Pageta, przerzutów nowotworowych do kości oraz innych schorzeń przebiegających z nadmierną utratą masy kostnej. Wysoki poziom CTX świadczy o zwiększonej resorpcji kości i ryzyku złamań. Oznaczenie CTX jest także wykorzystywane do oceny skuteczności terapii antyresorpcyjnej (bisfosfoniany, denosumab). Wyniki należy interpretować w kontekście innych markerów kostnych (np. osteokalcyna, P1NP), poziomu wapnia, witaminy D i obrazu klinicznego. Regularne monitorowanie CTX pozwala na indywidualizację leczenia i zapobieganie powikłaniom osteoporozy.
