Osmolalność surowicy to parametr określający stężenie wszystkich rozpuszczonych substancji (elektrolity, glukoza, mocznik) w 1 kg osocza krwi. Pomiar osmolalności jest kluczowy w diagnostyce zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej, odwodnienia, przewodnienia, zatrucia alkoholem metylowym/etylowym, cukrzycy, moczówki prostej, niewydolności nerek i w monitorowaniu leczenia diuretykami. Oznaczenie wykonuje się za pomocą osmometru na próbce krwi. Prawidłowa osmolalność wynosi 275–295 mOsm/kg H2O. Podwyższona wartość wskazuje na odwodnienie, hipernatremię, hiperglikemię lub obecność substancji osmotycznie czynnych. Obniżona osmolalność sugeruje przewodnienie, hiponatremię lub niedobór białek. Interpretacja wyniku wymaga uwzględnienia stanu klinicznego, poziomu elektrolitów i innych parametrów biochemicznych. Pomiar osmolalności surowicy jest niezbędny w intensywnej terapii, nefrologii, endokrynologii i toksykologii.
