Schizofrenia paranoidalna to najczęstszy podtyp schizofrenii, charakteryzujący się dominacją objawów psychotycznych, takich jak urojenia i omamy. Urojenia mają najczęściej charakter prześladowczy, wielkościowy lub odnoszący – osoba chora jest przekonana, że jest śledzona, podsłuchiwana, ktoś chce jej zaszkodzić lub jest kimś wyjątkowym. Omamy dotyczą głównie słuchu – chory słyszy głosy komentujące jego zachowanie, rozkazujące lub grożące. Objawy te pojawiają się zwykle w młodym wieku dorosłym i mogą mieć nagły lub stopniowy początek. Przebieg schizofrenii paranoidalnej jest bardzo zróżnicowany – u części osób występują okresy zaostrzeń i remisji, u innych objawy utrzymują się przewlekle. W fazie ostrej dominują objawy psychotyczne, natomiast w okresach remisji mogą pojawiać się objawy negatywne: wycofanie społeczne, spłycenie emocji, trudności w koncentracji i motywacji. Leczenie opiera się na farmakoterapii (leki przeciwpsychotyczne), psychoterapii, wsparciu społecznym i psychoedukacji. Wczesne rozpoznanie i kompleksowa terapia zwiększają szanse na poprawę funkcjonowania i powrót do aktywności społecznej.
