Bezsenność (insomnia) to przewlekłe zaburzenie snu polegające na trudnościach z zasypianiem, utrzymaniem snu lub zbyt wczesnym budzeniem się, które prowadzi do pogorszenia funkcjonowania w ciągu dnia. Objawy obejmują: długie oczekiwanie na sen, częste wybudzanie się, płytki sen, zmęczenie po przebudzeniu, drażliwość, trudności z koncentracją, obniżenie nastroju, spadek wydolności intelektualnej i fizycznej. Bezsenność dzieli się na pierwotną (niezwiązaną z innymi chorobami) i wtórną (towarzyszącą innym schorzeniom – depresji, lękom, chorobom somatycznym, przewlekłym bólom, zaburzeniom hormonalnym). Przyczynami mogą być stres, nieregularny tryb życia, praca zmianowa, nadmierne korzystanie z urządzeń elektronicznych przed snem, używki (kofeina, alkohol, nikotyna), nieprawidłowa higiena snu. Rozpoznanie opiera się na wywiadzie, dzienniczku snu, czasem badaniach polisomnograficznych. Leczenie zaczyna się od edukacji na temat higieny snu: regularne godziny zasypiania i wstawania, unikanie drzemek, aktywność fizyczna w ciągu dnia, ograniczenie ekspozycji na światło niebieskie wieczorem, relaksacja. W przypadkach przewlekłych stosuje się psychoterapię poznawczo-behawioralną (CBT-I), a farmakoterapia (leki nasenne, melatonina) jest zalecana krótkoterminowo i pod kontrolą lekarza. W leczeniu wtórnej bezsenności kluczowe jest leczenie choroby podstawowej. Wczesna interwencja i kompleksowe podejście zwiększają szanse na powrót do zdrowego snu i poprawę jakości życia.
