Insulinooporność to przewlekłe zaburzenie metaboliczne, w którym komórki organizmu stają się mniej wrażliwe na działanie insuliny – hormonu odpowiedzialnego za transport glukozy z krwi do tkanek. W efekcie trzustka produkuje coraz więcej insuliny, aby utrzymać prawidłowy poziom cukru we krwi. Z czasem prowadzi to do hiperinsulinemii, rozwoju stanu przedcukrzycowego, a nawet cukrzycy typu 2. Objawy insulinooporności bywają niespecyficzne i często długo pozostają niezauważone. Należą do nich: przewlekłe zmęczenie, senność po posiłkach, trudności z utratą masy ciała, wzmożony apetyt na słodycze, przyrost masy ciała (szczególnie w okolicy brzucha), zaburzenia koncentracji, bóle głowy, ciemne przebarwienia skóry (acanthosis nigricans), zaburzenia miesiączkowania u kobiet, trądzik, łojotok oraz podwyższone ciśnienie tętnicze. Przyczyny insulinooporności są złożone – najważniejsze to nadwaga i otyłość (zwłaszcza brzuszna), brak aktywności fizycznej, dieta bogata w cukry proste i tłuszcze trans, przewlekły stres, zaburzenia hormonalne (zespół policystycznych jajników, niedoczynność tarczycy), predyspozycje genetyczne oraz niektóre leki (sterydy, leki przeciwpsychotyczne). Leczenie insulinooporności opiera się przede wszystkim na zmianie stylu życia. Kluczowe jest wprowadzenie zdrowej, zbilansowanej diety o niskim indeksie glikemicznym, redukcja masy ciała (już 5-10% spadku masy ciała poprawia wrażliwość na insulinę), regularna aktywność fizyczna (minimum 150 minut tygodniowo), ograniczenie stresu, unikanie używek i dbanie o higienę snu. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić farmakoterapię – najczęściej metforminę, która poprawia wrażliwość tkanek na insulinę. Ważne są regularne badania kontrolne (glukoza na czczo, insulina, HOMA-IR, lipidogram). Wczesne rozpoznanie i leczenie insulinooporności pozwala zapobiec rozwojowi cukrzycy, chorób sercowo-naczyniowych i innych powikłań metabolicznych.
