Łojotokowe zapalenie skóry (ŁZS) to przewlekła, nawrotowa choroba zapalna skóry, która dotyka przede wszystkim obszary bogate w gruczoły łojowe – owłosioną skórę głowy, twarz (brwi, skrzydełka nosa, okolice ust), uszy, klatkę piersiową i plecy. Choroba objawia się zaczerwienieniem, łuszczeniem, świądem oraz obecnością tłustych, żółtawych łusek. U niemowląt znana jest jako ciemieniucha, u dorosłych może mieć przebieg przewlekły z okresami zaostrzeń i remisji. Przyczyny ŁZS są wieloczynnikowe. Kluczową rolę odgrywa nadmierna aktywność gruczołów łojowych i obecność drożdżaków z rodzaju Malassezia, które wykorzystują łój jako źródło pożywienia i wywołują reakcję zapalną skóry. Do czynników sprzyjających należą: predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne, stres, obniżona odporność, choroby neurologiczne (np. choroba Parkinsona), nieprawidłowa pielęgnacja skóry, zmiany klimatyczne. Objawy mogą nasilać się zimą oraz w okresach wzmożonego stresu. Rozpoznanie ŁZS opiera się na obrazie klinicznym – charakterystycznym rozmieszczeniu zmian i wyglądzie łusek. Leczenie jest długotrwałe i wymaga systematyczności. W łagodnych przypadkach stosuje się szampony przeciwłupieżowe zawierające pirytionian cynku, ketokonazol, siarczek selenu, cyklopiroks lub dziegieć. Na skórę twarzy i ciała stosuje się kremy przeciwgrzybicze, glikokortykosteroidy o słabym działaniu, inhibitory kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus) oraz preparaty łagodzące podrażnienia. Ważna jest delikatna pielęgnacja skóry, unikanie drażniących kosmetyków i regularne mycie głowy. W cięższych przypadkach lub przy braku poprawy lekarz może zalecić leczenie ogólne: doustne leki przeciwgrzybicze (itrakonazol, flukonazol), retinoidy lub krótkotrwałe stosowanie glikokortykosteroidów. ŁZS ma tendencję do nawrotów, dlatego kluczowa jest profilaktyka: unikanie stresu, zdrowa dieta, dbanie o higienę i regularne stosowanie preparatów podtrzymujących remisję. Choroba nie jest zaraźliwa, ale może znacząco wpływać na jakość życia, powodując dyskomfort i obniżenie samooceny.
