Pancytopenia to stan hematologiczny charakteryzujący się jednoczesnym obniżeniem liczby wszystkich elementów morfotycznych krwi: erytrocytów (czerwonych krwinek), leukocytów (białych krwinek) i trombocytów (płytek krwi). Jest to poważny objaw, świadczący o głębokim uszkodzeniu szpiku kostnego lub jego niewydolności. Objawy pancytopenii są zróżnicowane i zależą od stopnia niedoboru poszczególnych komórek. Do najczęstszych należą: osłabienie, bladość skóry, duszność, szybkie męczenie się (niedokrwistość), nawracające infekcje, gorączka, owrzodzenia jamy ustnej (leukopenia), skłonność do krwawień, wybroczyny, siniaki (małopłytkowość). Przyczyny pancytopenii są liczne: aplazja lub hipoplazja szpiku kostnego (np. anemia aplastyczna), nowotwory hematologiczne (białaczki, chłoniaki, mielodysplazje), przerzuty nowotworowe do szpiku, infekcje wirusowe (parwowirus B19, HIV, EBV), zatrucia toksynami (benzen, leki cytostatyczne), choroby autoimmunologiczne, niedobory witamin (B12, kwas foliowy) oraz radioterapia i chemioterapia. Rozpoznanie opiera się na badaniu morfologii krwi, rozmazie, biopsji szpiku oraz diagnostyce przyczyny. Leczenie pancytopenii zależy od etiologii – w przypadku niedoborów stosuje się suplementację, w zakażeniach – leczenie przyczynowe, w chorobach nowotworowych – chemioterapię, immunoterapię lub przeszczep szpiku. W ciężkich przypadkach konieczne są transfuzje krwi, antybiotykoterapia i leczenie wspomagające. Rokowanie zależy od przyczyny i szybkości wdrożenia leczenia. Pancytopenia zawsze wymaga pilnej diagnostyki i opieki hematologicznej.
