Zaćma (katarakta) to przewlekła choroba oczu polegająca na postępującym zmętnieniu soczewki, co prowadzi do pogorszenia ostrości widzenia, a w zaawansowanych przypadkach – do ślepoty. Soczewka, która w zdrowym oku jest przezroczysta i skupia promienie świetlne na siatkówce, w przebiegu zaćmy traci przejrzystość, przez co światło nie dociera prawidłowo do siatkówki. Choroba rozwija się najczęściej powoli i dotyczy głównie osób starszych (zaćma starcza), ale może występować także u młodszych (zaćma wrodzona, pourazowa, polekowa, wtórna). Objawy zaćmy to stopniowe pogarszanie się widzenia, zamglony obraz, trudności z czytaniem, rozpoznawaniem twarzy, widzenie „przez mgłę”, pogorszenie widzenia w nocy, podwójne widzenie, blask wokół źródeł światła, częsta potrzeba zmiany okularów. W zaawansowanej postaci źrenica może mieć szarobiały odcień. Przyczyną zaćmy jest głównie proces starzenia się organizmu, ale także czynniki genetyczne, urazy oka, przewlekłe choroby (cukrzyca), długotrwałe stosowanie sterydów, promieniowanie UV, palenie tytoniu, niedożywienie, zaburzenia metaboliczne. Rozpoznanie zaćmy opiera się na badaniu okulistycznym z użyciem lampy szczelinowej. Jedyną skuteczną metodą leczenia jest operacyjne usunięcie zmętniałej soczewki i wszczepienie sztucznej soczewki wewnątrzgałkowej. Zabieg jest bezpieczny, wykonywany w znieczuleniu miejscowym i pozwala na szybki powrót do normalnego widzenia. Wczesne rozpoznanie i leczenie zaćmy zapobiega powikłaniom i ślepocie. Profilaktyka obejmuje ochronę oczu przed promieniowaniem UV, zdrową dietę, unikanie palenia, kontrolę chorób przewlekłych i regularne wizyty u okulisty.
