Rozszczep wargi i podniebienia to jedne z najczęstszych wad wrodzonych twarzoczaszki, które powstają w wyniku zaburzeń rozwojowych w okresie prenatalnym. Wada ta polega na niepełnym zrośnięciu się tkanek wargi górnej, podniebienia twardego i/lub miękkiego, co skutkuje powstaniem szczeliny widocznej już po urodzeniu. Diagnostyka rozszczepu często rozpoczyna się jeszcze w okresie ciąży – nowoczesne badania ultrasonograficzne pozwalają na wykrycie większości rozszczepów już w II trymestrze. Po urodzeniu dziecka konieczna jest szczegółowa ocena laryngologiczna, stomatologiczna, logopedyczna oraz genetyczna, ponieważ rozszczep może występować jako izolowana wada lub być częścią zespołu genetycznego. Leczenie rozszczepu wargi i podniebienia jest procesem wieloetapowym, wymagającym współpracy zespołu specjalistów: chirurga szczękowo-twarzowego, laryngologa, ortodonty, logopedy, psychologa i dietetyka. Pierwszym etapem jest chirurgiczne zamknięcie rozszczepu wargi (najczęściej w wieku 3-6 miesięcy), a następnie podniebienia (zwykle do 18. miesiąca życia). Celem operacji jest przywrócenie ciągłości tkanek, poprawa funkcji ssania, połykania, mowy oraz estetyki twarzy. W kolejnych latach konieczna jest rehabilitacja logopedyczna, leczenie ortodontyczne i stomatologiczne, a w niektórych przypadkach – kolejne zabiegi rekonstrukcyjne. Kluczowe znaczenie ma także wsparcie psychologiczne dla dziecka i rodziny. Dzięki postępowi medycyny i nowoczesnym technikom chirurgicznym, większość dzieci z rozszczepem wargi i podniebienia osiąga bardzo dobre efekty funkcjonalne i estetyczne.
